«Буюк келажагимизни мард ва олийжаноб халқимиз билан бирга қурамиз»

«Қароқчилар»
Асар қаҳрамонлари
Граф вон Мур - Карл ва Франснинг отаси.
Карл бўлиб санаб тўнғич ўғли, бир неча йил ҳаракат бошланишидан олдин қалъани тарк; Aмалиянинг севгилиси.
Франц - графнинг кенжа ўғли.
Aмалия фон Еделреич.
Шпигелберг, Швайцер, Гримм, Раман, Шуфтерле, Роллер, Косинский, Шварц - қароқчиларга айланган ҳалол ёшлар.
Ҳерман - зодагоннинг ярамас ўғли.
Даниел граф вон Мурнинг хизматкори.
Пастор Мосер.
Патер.
Қароқчилар гуруҳи

Асар ҳақида
Aсар Франкон граф Мур қалъасида бошланади . Қалъа эгаси кенжа ўғли Франс билан тўнғучи - Карлнинг саргузаштлари ҳақида гаплашмоқда. У бир неча йил олдин ўз она юртини ташлаб кетган ва унинг саргузаштлари ҳақидаги хабар отасининг юрагини азоблайди. Карлнинг катта қарзлари, унинг дуеллари ва бошқа ваҳшийликлари ҳақида ёзилган адвокатнинг қалбаки мактубини ўқиб, Франц қари Мурни ўз ўғлидан воз кечиш фикрига атайлаб олиб келади. Чол ҳали ҳам Карлни севишини ва кутаётганини кўриб, йигитнинг ўзи отасининг номидан акасига хат ёзади. У ёлғиз қолиб, тўнғичининг умидидан чарчаган саноқ узоқ давом этмаслигини таъкидлайди.
Франц нафақат меросхўрлик масаласи билан шуғулланади, бунинг учун у барча тўсиқларни олиб ташлашга тайёр; укаси билан қарама -қаршиликда Aмалиянинг юраги учун ҳам рақобат элементи бор. Қиз Карлга ошиқ, шунинг учун Францнинг барча эътирофларини бефарқлик билан йўқ қилади.
Бу орада Карл дўстлари билан Саксония яқинидаги тавернада эди . Бу ердан укасининг хатинии ўқиб кэтади. Унда айтилишича, граф Мур катта ўғлини кечиришдан ва уни ўз қалъасида қабул қилишдан бош тортади. Карл учун отасидан абадий ажралиш фикри чидаб бўлмас бўлади; Тавернадан чиқиб, умидсизликни бошдан кечирганидан сўнг, у дўстларининг таклифини қабул қилиб, қароқчилар тўдасини бошқаришга қайтади.
Иккинчи бўлим
Кекса граф Мур узоқ вақт ётоқдан турмади, лекин ўжарлик билан ҳаётга ёпишди. Отасининг ўлими бойликка йўл очадиган Франц, ўлимни тезлаштиришнинг энг яхши йўли қўрқиш деб қарор қилади. Бир пайтлар Aмалияни севиб қолган Ҳерманга қўнғироқ қилиб, Франц уни айёр режани амалга оширишда иштирок этишга таклиф қилади. Кўп ўтмай, Ҳерман, камбағал қиёфасида, Мурнинг ётоқхонасига кириб, чолга Карл Прага жангида ўлганини айтади . Бемор ётоғининг ёнида турган Aмалия ишонмайди: у ғазаб билан босқинчини «пора олган ёлғончи» деб атайди. Aммо, ҳисоб -китоб учун, бу хабар шокка айланади: у ҳушидан кетади. Кўп ўтмай, Франц ҳаммага отасининг ўлгани ҳақида хабар беради.
Кейинги саҳна томошабинларни Богемия ўрмонларига олиб боради. Бу ерда Карл бошчилигидаги қароқчилар тўдаси бошқарилади. У, бошқа қароқчилардан фарқли ўлароқ, пулга қизиқмайди: бойлардан ҳамён олиб, уларни етимларга ёки ўқиш учун пуллари бўлмаган иқтидорли ёшларга беради.
Учинчи бўлим
Франц ҳали ҳам Aмалиянинг юрагини эритишга ҳаракат қилмоқда. Доимий сўровлардан у қўрқитиб, тожга уни куч билан олиб кетишини ваъда қилади. Франц гўзалликни ётоқхонага тортмоқчи бўлганида, Aмалия қиличини қинидан ушлаб, нафратланган йигитни ҳайдаб чиқаради.
Карл бу вақтда Дунай соҳилида . Бу ерда унинг тўдасига Косинский исмли ёш зодагон қўшилади. Унинг Aмалия деб ҳам аталадиган қизга бўлган муҳаббат ҳақидаги ҳикояси қароқчи Мурни ташвишга солади. У дарҳол Франсияга қайтишга қарор қилади.
Тўртинчи бўлим
Карлнинг тўдаси қишлоқда, Муров қалъасидан унчалик узоқ бўлмаган жойда жойлашган. Ўз ватанини ўпиб, Карл кийимини алмаштириб, Cоунт вон Бренд қиёфасида уйга киради. Унинг Aмалия билан учрашуви галереяда бўлиб ўтади: қиз меҳмонга портретларни кўрсатади, Мур тарихини эслайди. У севгилисини танимайди, лекин Франц қасрга ким кирганини тахмин қилади.
У рақиб укасини ўлдиришга қарор қилиб, хизматкор Даниелдан ёрдам сўрайди. Aммо қирқ йилдан кўпроқ вақт давомида уй аҳолисига хизмат қилган чол қароқчи Мурни Францнинг фитналари ҳақида огоҳлантиради. Кечаси яна бир даҳшатли сир ошкор бўлади: қария Мур тирик, у минорада, кенжа ўғли уни қамаб қўйган. Ғазабланган Карл, биродарлик ришталари узилганини эълон қилади.
Бешинчи бўлим
Қароқчилар машъал намойишини уюштириб, Мурлар қалъасини ёқиб юборишади. Ёнаётган уйда бўлган Франц ташқарига чиқа олмайди: тошлар ойнага учиб кетади, барча ўтиш жойлари ёпиқ. Зинапоядаги қоқишни ешитган Франс шоша -пиша олтин дантелдан илмоқ ясайди. Қароқчилар хонага бостириб кириб, уни ўлик ҳолда топдилар.
Шу билан бирга, минорадан қутқарилган чол Мур катта ўғлининг ёнида тош устида ўтиради. Кўп ўтмай бу ерда Aмалия пайдо бўлади. У учун энг азиз бўлган икки одамни тирик ҳолда кўриб, у иккисини қучоқлашга уринади. Карл севимли аёлининг қучоғидан озод бўлади: уларнинг вақти ўтди, бундан ташқари, бошлиқ ўз ўртоқларига содиқлик қасамёди билан боғланган. Карлнинг қароқчилар тўдасининг етакчиси эканини тан олиши чол Мурнинг юрагини яралайди ва у ҳақиқатан ҳам ўлади. Aммо Aмалия учун тўда ҳақидаги хабар ҳеч қандай тўсиқ эмас: у Карлни ҳамма томонидан қабул қилишга тайёр. Қиз янги ажралишдан омон қолмаслигини тушуниб, уни ўлдиришни сўрайди. Узоқ бош тортганидан сўнг, бошлиқ ўз севгилисини қилич билан пичоқлайди, шундан сўнг у шерикларига «қонли таёғини ташлаганини» эълон қилади.
Узоқ якунланган монологда қаҳрамон ўзини дунёни қасос билан тузатишни орзу қилган аҳмоқ деб атайди. Ўзи қасос қурбонига айланганини англаб, дўстларига адолат учун таслим бўлишга тайёрлигини маълум қилади. Aммо қароқчи Мурнинг охирги қадами шериклари орасида ҳайратланарли. У эслайди, қасрга кэтаётганда, у камбағал одамни кўрди, у ўн битта болани тарбиялаши керак эди. Мумкин бўлмаган бошлиқ Чарлзни қўлга олиш учун ҳукумат ваъда қилган минг лоуис бу одамнинг оиласига ўтади.