Byudjet taqchilligini kamaytirishning jahon tajribasi va ayrim mamlakatlarda amalga oshirish xususiyatlari

Byudjet taqchilligini kamaytirishning jahon tajribasi va ayrim mamlakatlarda amalga oshirish xususiyatlari

Reja:
Kirish

1. 
   Byudjet taqchilligi tushunchasi, uning shakllanish sabablari
   
2. 
   Byudjet taqchilligi va davlat qarzi chambarchas bog'liqligi
   
3. 
   Byudjet taqchilligi va fiskal siyosat o‘rtasidagi bog'liqlik
   

Xulosalar
Foydalanilgan adabiyotlar to‘plami

Kirish
Mavzuning dolzarbligi: Ma'lum darajada davlat byudjeti taqchilligi soliq-byudjet siyosati bilan bog'liq bo‘lishi mumkin. Shu sababli, byudjetdagi ixtiyoriy soliq-byudjet siyosati ta'siri ostida ro‘y beradigan va ishbilarmonlik aylanishi davrida iqtisodiy tizimdagi tebranishlar natijasida yuzaga keladigan o‘zgarishlarni ajratib ko‘rsatish kerak. Agar hukumat xarajatlarning davlat byudjetidagi daromadlarga nisbatan ortiqcha bo‘lishini ta'minlasa, unda tarkibiy byudjet taqchilligi hosil bo‘ladi, ya'ni. u ma'lum bir ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarni amalga oshirish bilan bog'liq ongli rejalashtirish natijasida yuzaga keladi. Bu tabiiy ishsizlik darajasi bo‘lgan byudjet taqchilligi. Tarkibiy byudjet taqchilligini qoplash asosan ichki moliyalashtirish hisobiga amalga oshiriladi: Milliy bankdan olingan zayomlar, davlat qimmatli qog'ozlari chiqarilishi.
Prezidentimiz tashabbusi bilan 2017-2021-yillarda O‘zbekiston
Respublikasini yanada rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi
bo‘yicha Harakatlar strategiyasi tasdiqlandi. Ushbu Harakatlar
strategiyasidagi oliy maqsadlarni ro‘yobga chiqarish maqsadida barcha
sohalarga qaratilayotgan e‘tibor singari davlat moliyasini boshqarishda
xorijiy tajribalardan foydalanib innovatsion usullarni joriy qilish orqali
sohani yanada rivojlantirishga alohida e‘tibor qaratilmoqda. Jumladan,
“Xarajatlarning ijtimoiy yo‘naltirilganini saqlab qolgan holda Davlat
byudjetining barcha darajalarida mutanosiblikni ta‘minlash, mahalliy
byudjetlarning daromad qismini mustahkamlashga qaratilgan
byudjetlararo munosabatlarni takomillashtirish hamda ilg’or xalqaro
tajribada qo‘llaniladigan vositalardan foydalangan holda moliya
siyosatini yanada takomillashtirish”¹ vazifalari qo‘yilgan.
Agar davlat byudjetini ijro etish jarayonida amalda kuzatilgan va tarkibiy byudjet taqchilligi o‘rtasida ijobiy saldo shakllansa, tsiklik byudjet taqchilligi vujudga keladi. Natijada, bir tomondan, ishlab chiqarishni kamaytirilishi va davlat byudjetiga etarlicha to‘lanmasligi; boshqa tomondan, ishsizlik va boshqa ijtimoiy dasturlar uchun to‘lovlar va imtiyozlarning oshishi. Birinchi sababga ko‘ra, daromad moddalari berilmaydi, ikkinchidan - davlat byudjeti xarajatlari moddalari ko‘payadi.
Byudjet taqchilligining oqibatlari davlat xarajatlarini moliyalashtirish uchun sarflanadigan mablag'larning ko‘payishi va investitsiyalarni moliyalashtirish uchun ajratiladigan mablag'lar hajmining qisqarishida o‘z aksini topmoqda. Kelajakda o‘sib borayotgan tanqislik turmush darajasining pasayishiga olib keladi. Shu munosabat bilan hukumatlar byudjetni tartibga solishning tanqisligini minimallashtirishga va uni nazorat qilishga qaratilgan turli xil usullarni qo‘llaydilar, shular qatorida: davlatning Markaziy (Milliy) banki tomonidan Moliya vazirligi tomonidan kreditlash; bankdan tashqari sektorni kreditlash; tashqi moliyalashtirish manbalarini jalb qilish; pulni chiqarish.
Mustaqil ishning maqsadi: Byudjet taqchilligi va uni moliyalashtirish man’balari haqida ilmiy-metodik tavsiyalar ishlab chiqish.
Mustaqil ish ob’ekti: Byudjet taqchilligi va uni moliyalashtirish man’balari bilan tanishtirish jarayoni
Mustaqil ish predmeti: Byudjet taqchilligi va uni moliyalashtirish man’balari bilan tanishtirish ko‘nikmalari
Mustaqil ishning amaliy ahamiyati. Mustaqil ish jarayonida ilgari surilgan fikrlardan, yondashuvlardan hamda samaradorligini ta’minlovchi Mustaqil ish natijalaridan pedagogik fanlar bo‘yicha ma’ruzalar tayyorlash, qo‘llanmalar yaratish, shuningdek metodik tavsiyanomalar yaratishda, ish tajribalarini ommalashtirishda samarali foydalanishga xizmat qiladi.