C++ dasturlash tilida fayllar bilan ishlash

Fayllar bilan formatli almashinuv. Ba’zi hollarda ma’lumotni to‘g‘ridan-
to‘g‘ri ekranga chiqarish uchun qulay shaklda faylda saqlash talab etiladi. Ushbu 
holda faylga formatli kiritish va chiqarish funksiyalaridan foydalanish mumkin. 
Mazkur funksiyalar quyidagi ko‘rinishda yoziladi:
int fprint(oqimga ko‘rsatkich, formatlash-qatori, o‘zgaruvchilar ro‘yhati);
int fcin>>(oqimga ko‘rsatkich, formatlash-qatori, o‘zgaruvchilar ro‘yhati); 
Keltirilgan funksiyalarga oid quyidagi misolni ko‘rib chiqamiz. 
4-misol. Yangi fayl yaratuvchi va bu faylga 1 dan 100 gacha bo‘lgan sonlarni 
yozish dasturi.
Ushbu misolning dastur kodi quyidagicha yoziladi: 
#include 
int main() {
FILE *fp;
int n;
char fname[20];
puts("fayl nomini kiriting:\n");
gets(fname);
if((fp = fopen(fname, "w")) == NULL)
{
perror(fname);
return 0; }
for(n = 1; n<=100; n++) fprintf(fp,"%d ",n);
fclose(fp);
} 
Faylga ixtiyoriy murojaat qilish. Yuqorida ko‘rib chiqilgan funksiyalar faqat 
faylga ketma-ket yozish yoki o‘qishga imkon beradi. Fayldan o‘qib faylga 
yozishlar doim joriy o‘rinda amalga oshiriladi. Boshlang‘ich o‘rin fayl ochilganda 
aniqlanadi. Faylni "r" va "w" rejimida ochilganda joriy tartib ko‘rsatgichi faylning 

---

birligi baytini ko‘rsatadi, "a" rejimida ochilganda, oshish baytini ko‘rsatadi. Har bir 
kiritish-chiqarish amali bajarilganda, ko‘rsatgich o‘qilgan baytlar soniga qarab 
yangi o‘ringa ko‘chadi. Faylning ixtiyoriy baytiga murojat qilish uchun fseek() 
funksiyasidan foydalanish lozim. Bu funksiya quyidagicha yoziladi: 
int fseek (faylga ko‘rsatgich, oraliq, hisobot boshi)
oraliq mantiqiy tipdagi o‘zgaruvchi yoki ifoda bilan beriladi. Hisobot boshi 
quyidagi konstantalardan biri bilan aniqlanadi: 
SEEK_ SET (qiymati 0 )-fayl boshi; 
SEEK_CUR (qiymati 1)-o‘qilayotgan tartib; 
SEEK_ END (qiymati 2)-fayl ochish; 
fseek () funksiyasi 0 qiymat qabul qiladi, agar faylda ko‘chish bajarilgan 
bo‘lsa, aksincha noldan farqli songa teng bo‘ladi.
Ixtiyoriy o‘rindan fayl boshiga o‘tish uchun quyidagilardan foydalaniladi: 
fseek (fp,ol,seek-set). 
Ixtiyoriy o‘rindan fayl oxiriga o‘tish uchun quyidagidan foydalaniladi: 
fseek (fp,ol,seek-end). 
Joriy o‘rindan bir bayt oldinga yoki orqaga ko‘chish uchun fseek (jp,-1L,seek-
cur) elementidan foydalaniladi. 
Fseek funksiyasidan tashqari C++ dastrulash tili kutubxonasida ko‘rsatkichli 
o‘rinlar bilan bog‘lik quyidagi funksiyalar mavjud: 
long ftell (FILE*)-faylda ko‘rsatkichning joriy tartibini aniqlash; 
void rewind (FILE*)-joriy o‘rin ko‘rsatkichini fayl boshiga keltirish.