Чет эл психологиясида психик тараккиётни тузатиш


Ёш психологияси болалар тараккиети муаммолари буйича маслахат беришнинг назарий асоси сифатида


Download 114 Kb.
bet5/6
Sana02.02.2023
Hajmi114 Kb.
#1147241
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
1404031128 50009

Ёш психологияси болалар тараккиети муаммолари буйича маслахат беришнинг назарий асоси сифатида
Аник маслахат бериш вазифаларини ечишда Л.С.Виготский макгаби психологларининг бола психикаси индивидуал тараккиёти муаммолари буйича умумий фикрларидан фойдаланиш мумкин. Буларга кискача тухталиб утамиз.
Ирсият ва мухинкнинг таъсиринигина тан оладиган гарб карашларидан фаркди равишда собик совет ёш психологиясида бола психик тараккиёти жараёни тахлилида, ктараккиётнинг шароити, xapaкaтra келтирувчи кучлари, манбааларик хам эътиборга олинади. Психик фаолиятнинг индивидуал шакллари бола инсоният тажрибасини узлаштириш жараёни асосида вужудга келади (ривожланади;. Ана шу тажрибани узлаштириш боланинг фаол фаолиятидан-мулокатдан, уйиндан, укишдан ташкарида булиши мумкин эмас.
Индивидуал маслахат бершш фаолияти психологик текш|ирув, бола тараккиётини аниклаш ва ёрдам дастурини тузиш билан боглик. Бу сохага психологик олдиндан айтиш, тузатиш ва бошка тушунчалар киради. Хозирги замон психологиясида психологик ташхис (диагноз) тушунчаси энг кам ишланган тушунчалардан бири булиб, аник асосга хам эга эмас.
Психологик диагностика-бу махсус методлар ёрдамида индивиднинг психологик хусусиятларини аниклаш сифатида кара ади. Собик совет психологиясида Л.С.Виготский биринчи марта психологик ташхис (диагноз)нинг мохияти хакидаги масалани кутариб чикди. Виготский психологик ташхиз марказига хеч качон салбий ёки касалмандлик куринишларини, тараккиётда нормадан четга чикиш мавжуд булса хам куймаган: кТашхис хар доим шахснинг мураккаб тузилишини кузда тутмоги лозимк.
Тараккиётни илмий олдиндан айтиб бериш масаласи хам Виготский умумий, лекин хозирги кунда хам уз ахамиятини йукотмаган фикрларни айтиб утган. Психологик олдиндан айтиб беришнинг зарурий сифат:ари деб Виготский алохида даврларга булинганлик, кетма-кет ёш боскичларида кенглик ва хилма-хил характерларни курсатади.
Маслахат бериш амалиётида шарт-вариантли олдиндан айтиш xакида xам тухталиб утиш мумкин. Шартли-вариантли олдиндан айтиш деганда, хар хил шароитларни амалга оширганда бола тараккиётининг кейинги даврида мумкин булган вариантларни тушунамиз.
Бошкача сузлар билан айтганда, у ёки бу нокулай шароитлар сакланганида, ёки олинганида болани кандай психик тараккиёт кутишини айтиб берилади.
Индивидуал маслахат беришнинг мухим амалий кисми сифатида Л.С.Виготский психологик-педагогик тавсиялар беришни кузда тутади. Тавсияномалар тузишда маслахат сураб мурожаат килган укитувчига ёки ота-онага улардан олинган маълумотни мавхум, ноаник ва мазмунсиз-маслахатлар билан узларига кайтаришда сакланиш керак. Шундай килиб, бола тараккиётининг ёш-психологик характеристикасини куйидаги 3 асосий таркибий кисмларни тахлил килиб, хосил килиш мумкин:
Тараккиёт ижтимоий вазиятни (кимлар билан гаплашади, оилада катталар билан ва тенгдошлар билан узаро муносабат характери) бахолаш;
Берилган ёш учун мухим фаолият турининг тараккиёти даражаси (уйин, уки|ш, расм чизиш ва бошкалар), ёш нормаларига мослиги;
Уз-узини англаш бола психик тараккиётининг билиш ва шахсий хиссий сохаларида берилган ёшга мансуб узгаришларни аниклаш. Лекин бу тавсиянома бола умумий тараккиётининг илгариги усишисиз етарли эмас, шунинг учун унинг тарихий тараккиётига катта эътибор бериш керак. Болалар психологи уз ишида укитувчилар, патопсихологлар, психотерапевтлар ёки дефектологлар билан хамкорликда ишлаб, узининг маслахат бериш вазифаларини бажариши керак. Улар бола. тарбияси ва тараккиёт шароитларини хар томонлама тахлил килиш, унинг шахси ва билиш фаолиятида ёш ва индивидуал хусусиятларини аниклаш, шартли-вариантли олдиндан айтиб беришларни тузиш ва психологик-педагогик тавсияномалар тузиш билан богликдир.

Download 114 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling