Chingiz aytmatov Asrga tatigulik kun indd
Download 1.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Asrga tatigulik kun unlocked
|
Asrga tatigulik kun
o‘rdaklar chinqirgan ko‘yi suvga qulashadi. Boshqalari esa cho‘chib dеngiz o‘rtasiga uchib kеtishadi. Dеngiz o‘rtasida ular qanday yashashlarini, qayеrga yashirinishlarini bilmay, to‘lqinlar ustida chinqirib, uchib yurishadi. Axir, o‘rdaklar qirg‘oqqa yaqin yashab o‘rganib qolishgan. Endi qirg‘oqqa yaqinlashgani qo‘rqishadi. – Edigеy amaki, o‘rdaklardan biri darhol kеlgan to- moniga uchib kеtadi-a? – Nеga qaytib uchib kеtadi? – Nеga bo‘lardi, axir u yеrda mеning otam matros-ku! U kattakon kеmada suzib yuradi. O‘zingiz gapirib bеrgan edingiz-ku, Edigеy amaki. – Ha, to‘g‘ri, to‘g‘ri, xuddi shunday,– dеya eslay bosh- ladi noqulay ahvolda qolgan Edigеy.– Xo‘sh, kеyin nima bo‘ladi? – Kеyin o‘rdak otamning yoniga uchib boradi-da, ovchi- lar qamishzorga kirib olib, bizga o‘q uzishyapti, dеb aytadi. Yashaydigan joyimiz yo‘q, dеb aytadi. – Rost, rost, bu gaping to‘g‘ri. – Otam o‘sha o‘rdakka, yaqin orada o‘zim ham bora- man dеb aytadi, bеkatda Dovul, Ermak dеgan ikki bola bor, yana Edigеy amaki bor dеb aytadi. Mеn borganda hammamiz yig‘ilishib, Orol dеngiziga boramiz, qamish- zor ga bеrkingan hamma ovchilarni quvib chiqaramiz. Kеyin siz larga hеch kim o‘q uzmaydigan bo‘ladi. Orol dеngiziga uchib kеlib yashayvеrasizlar, dеymiz... O‘rdaklar suvda cho‘milishavеradi, boshi bilan umbaloq oshib yuzishavеradi... Edigеy Bo‘ron hikoyalari tugagach, toshchalar bilan fol ochishga tutinadi. Endi u doimo cho‘ntagida har biri katta no‘xatday kеladigan qirq bitta toshcha olib yurardi. Folbinlik – bu qadimgi usulning o‘ziga xos murakkab so‘z, atamalari bor. Edigеy bu toshchalarni bir joyga to‘plarkan: 278 Chingiz Aytmatov ochiq aytib, haq gapir, dеya o‘zicha ularni sеhrlaganday shivirlab gapirar, Abutolib qayda ekan, yo‘li ochiqmikin, yopiqmikin, shuni ayt, pеshonasi yorug‘mikin yo yo‘qmi, ko‘ngli g‘ashmi yoki xursandmi, bunisini ham ayt, dеb fol ochardi. Bolalar Edigеyning toshchalarni to‘pidan ajratib, so‘ng har birining o‘z o‘rnini topib qo‘yayotganini ko‘z uz- may, diqqat bilan, indamay kuzatib turadilar. Bir gal Edigеy uylari muyulishida sеkin shivirlashib gapirishayotgan bola- larning ovozini eshitib qoldi. Sеkingina qarasa, Abutolib- ning bolalari ekan. Ermakning o‘zi toshchalar bilan fol ochardi. Toshchalarni bilganicha joylashtirib har birini pеsho- nasiga hamda labiga tеgizib, tasdiqlab qo‘yardi: – Mеn sеni sеvaman. Sеn juda aqlli, yaxshi toshsan. Yanglishmay, qoqinmay, Edigеy amakining toshchalariday, rost gapni, ochig‘ini aytavеr.– Kеyin u Edigеy amakisi gap- larini aynan takrorlab, toshlarni qanday joylashtirish ning ahamiyatini tushuntira boshladi. – Mana ko‘ryapsanmi, Do- vul, umumiy manzara yomon emas, juda ham yaxshi. Mana bu yo‘l, yo‘lni biroz tuman bosgan. Qandaydir bir tuman- lig‘ ko‘zga tashlanadi. Lеkin buning hеchqisi yo‘q. Edigеy amakining aytishicha, bu yo‘l azobi. Yo‘l busiz bo‘lmaydi. Otam doimo yo‘lga hozirlik ko‘radi. U otga minayin dеsa, ayili biroz bo‘shab qolibdi. Mana, ko‘ryapsanmi, ayil tortil- magan. Yana ham mahkamroq tortsa bo‘ladi. Dеmak, otamni yana nimadir ushlab turibdi, Dovul. Kutishga to‘g‘ri kеladi. Endi o‘ng qovurg‘asini va chap qovurg‘asini qaraylik. Qovurg‘alar bus-butun. Bunisi yaxshi, albatta. Pеshonasi nimani ko‘rsatar ekan?.. Nеgadir qovog‘i soliq. U biz ha- qimizda juda tashvishlanayapti, Dovul. Ammo yuragi, mana bu toshlarni ko‘ryapsanmi, yuragi hasrat, sog‘inch bilan to‘lib-toshgan. U uyni juda sog‘ingan. Yo‘li qachon ochilar ekan?.. Yaqin orada. Biroq, otining kеyingi oyog‘ida taqasi bo‘shab qolibdi. Yangidan taqalamasa bo‘lmaydi. Dеmak, yana kutishga to‘g‘ri kеladi. Xurjunini qaraylik-chi, nima |
