Chiziqli algebra va analitik geometriya

KOMPYUTER ARXITEKTURASI VA ASSEMBLER TILI

21-21-guruh talabasi Bo’riboyev Diyorbek

Mavzu: Kompyuterning arifmetik asoslari. Sanoq tizimlari. Kompyuterlarda qo'llaniladigan sanoq tizimlari. Pozitsion sanoq sistemalarining xossalari. Raqamlarni bir sanoq sistemasidan ikkinchisiga o‘tkazish. EHMda raqamlarning ifodalanishi: natural va normal shakllar.

Mavzu: Kompyuterning arifmetik asoslari. Sanoq tizimlari. Kompyuterlarda qo'llaniladigan sanoq tizimlari. Pozitsion sanoq sistemalarining xossalari. Raqamlarni bir sanoq sistemasidan ikkinchisiga o‘tkazish. EHMda raqamlarning ifodalanishi: natural va normal shakllar. Reja: 1. Kompyuterning arifmetik asoslari 2. Sanoq tizimlari 3. EHMda raqamlarning ifodalanishi Mantiqiy operatsiya - dasturlashda mantiqiy algebradagi bayonotlar bo‘yicha ba'zi operatsiyalarga mos keladigan mantiqiy (Bul tipidagi) turdagi iboralar bo‘yicha operatsiya. Bayonotlar singari, mantiqiy iboralar ham ikkita haqiqat qiymatidan birini - "to‘g‘ri" yoki "yolg‘on"ni qabul qilishi mumkin. Mantiqiy operatsiyalar soddadan murakkab mantiqiy iboralarni olishga xizmat qiladi. O‘z navbatida, mantiqiy iboralar odatda dasturning ketma-ketligini boshqarish shartlari sifatida ishlatiladi.

Bu yerda har bir raqamning qiymati uning sondagi joylashuviga (pozitsiyaga) bog‘liq. Masalan, 23=2*10+3 32=3*10+2 Ikkilik tizim o‘nlik tizimiga (arab tizimi) o‘xshab pozitsion tizimlar ichiga kiradi. Rim sanoq tizimi aralash (ya'ni, qisman pozitsion, qisman nopozitsion) sanoq tizimi hisoblanadi. VII=5+1+1=7 VI=5+1=6 IV=5-1=4 Sonni pozitsion tizimida tasvirlash uchun foydalanadigan turli raqamlarni qiymati (soni) sanoq tizimini asosi P hisoblanadi. Raqamlarni qiymati 0 dan (p-1)gacha. Umuman aytganda, siz istagan N sonni “P” asosli sanoq tizimida quyidagi qator ko‘rinishida keltirish mumkin: N=am-1 * Pm-1+am-2*Pm-2+…+ak*Pk+…+a1*P1+a0*P0+…+a-1*P-1+a-2*P-2+…+a-s*P-s

Pastdagi indekslar raqamli sondagi joylashuvini ko‘rsatadi: indekslarning musbat qiymatlari - sonning butun qismini (m-razryadlarini), manfiylari esa - kasrli qismini (S-razryadlarini) ko‘rsatadi.Ikkilik sanoq tizimini asosi P=2 va u ma'lumotni taqdimlash uchun atigi ikki raqamdan foydalanadi: 0 va 1. Bir sanoq tizimidan boshqa sanoq tizimiga o‘tkazish qoidalari mavjud. Masalan, 101110,1012 =1*25+0*24+1*23+1*22+1*21+0*20+1*2-1+0*2-2*+1*2-3=46,62510 Shunday qilib, istalgan pozitsion tizimdan sonni o‘nlik tizimiga o‘tkazish uchun formuladan foydalanish mumkin. O‘nlik tizimidan istalgan asosli sanoq tizimiga o‘tkazish uchun formuladan foydalanish qiyin. Osonlashtirish maqsadida o‘nlik sonni butun qismini alohida va kasr qismini ham alohida ikkilik tizimiga o‘tkazish ma'qul. Butun qism, keyin esa bo‘lingan qismni ham ketma-ket sanoq tizimining “P” asosiga bo‘linadi. Ketma-ket bo‘linishlar natijasida olingan natija “0”-ga aylansa, jarayon to‘xtaydi.