«чизма геометрия ва мухандислик графикаси» фанидан маьруза матнлари


Download 430 Kb.
bet2/9
Sana11.05.2023
Hajmi430 Kb.
#1454371
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
ЧИЗМА ГЕОМЕТРИЯ ВА МУХАНДИСЛИК ГРАФИКАСИ» ФАНИДАН

А€ а € α → А € α


2) Хар кандай А ва В нукталар битта d тугри чизикда ётиши мумкин ёки бир d
тугри чизикка камида 2 та нукта тегишли булади.
(А,В) € d
3) Бир тугри чизикда ётмаган учта А,В,С нукталар битта текисликда ётади
(A≠B≠C) € α
4) Агар А ва В нукталар p тугри чизикка ва d–текисликка тегишли булса, p тугри чизик хам d хам текисликда ётади.
(A,B) € p, (A,B) € d → p€ d
5) Бирорта текисликда ётган 2 та тугри чизик бир нукта оркали утиши хам, утмаслиги хам мумкин (кесилади ёки йук).
6) 2 та текислик битта тугри чизик оркали утиши хам утмаслиги хам мумкин.
7) Текислик ва унда ётмаган тугри чизик битта нукта оркали утиши хам, утмаслиги хам мумкин.



  1. ПРОЕКЦИЯЛАШ МЕТОДЛАРИ.

Чизма геометрияда фигуралар марказий ёки параллел проекциялаш усуллари билан бирор текисликда тасвирланади. Бу текислик проекциялар текислиги деб юритилади.
МАРКАЗИЙ ПРОЕКЦИЯЛАШ.
Марказий проекциялашни геометрик аппарати проекциялар маркази S ва проекциялар текислиги Р дан иборатдир.

А ва В – проекцияловчи


нурлар дейилади.

ХОССАЛАРИ



  1. Нуктанинг марказий проекцияси нукта булади.

  2. Проекциялаш марказидан утмайдиган барча тугри чизикларини проекциялари хам тугри чизик булади.

  3. S марказдан утмайдиган текисликнинг марказий проекцияси текислик булади

ПАРАЛЛЕЛ ПРОЕКЦИЯЛАШ.


Проекцияловчи нурлар берилган йуналишга параллел булса, бундай проекциялаш параллел проекциялаш булади.

Адабиётлар:



  1. Абдуллаев У. «Чизма геометрия ва чизмачилик асослари». «Узбекистон» – 1999 й. (3,4,32 бетлар)

  2. Мурадов Ш. «Чизма геометрия курси». «Укитувчи» - 1998 й. (4-11 бетлар)

МАЬРУЗА № 2.


Мавзу: ОРТОГОНАЛ ПРОЕКЦИЯЛАШ.
Режа:

  1. Фазонинг турт чоракка булиниши.

Нуктанинг ориентал проекцияси ва эпюри.

  1. Фазонинг 8 октантга булиниши,ва нуктанинг 3 текисликдаги

ортогонал проекциялари.

  1. Нуктанинг координаталари.

Таянч сузлар: Фазо. Тугри бурчак. Горизантал. Вертикал. Проекция уки. Эпюра. Октант. Чорак. Вазият. Текис чизма. Кесишиш. Координата. Ордината. Абцисса. Аппликата.


1. Нарсаларни бир-бирига 1-2 та текисликдаги тугри бурчакли проекциялари билан тасвирлаш методи ортогонал проекциялар методи дейилади.
Фазода бир –бирига, перпендикуляр булган 2 та текислик оламиз.Бу текисликларнинг бирини горизонтал,иккинчиси вертикал /фронтал/ вазиятда урнатамиз.

Тасвирланаётган нукта, ёки нукталар системаси фазонинг I, II, III ва IV чоракларида, ёки проекция текисликларининг бирида ёхуд уларнинг кесилиш чизигида ётиши мумкин.


А' ва А'' проекциялари биргаликда А – нуктанинг проекциялари дейилади


А – нуктанинг ортогонал проекциялари (А', А'') шу нуктанинг фазодаги урнини Н ва V текисликларга нисбатан аник белгилайди. А''' ни топиш осон.
Нуктанинг горизонтал проекциялар текисликдаги узоклиги шу нуктанинг фронтал проекциясининг ОХ укидан узоклилига тенг.
Нуктанинг фронтал проекциялар текисликдаги узоклиги шу нукта горизонтал проекциясининг ОХ укидан узоклигига тенг.
«Эпюр» - французча суз булиб, узбекча маьноси «Текис чизма» демакдир.
Проекциялар текисликларига нисбатан турли вазиятда жойлашган нукталарнинг эпюралари.
Нуктанинг фазодаги урнига караб, унинг горизонтал ва фронтал проекциялари эпюрда проекциялар укига нисбатан турлича жойлашади. Бундай холлар туккизта: 4 хол – 4 чоракда фазода, 4 хол - проекциялар текислигида, 1 таси проекция укида.
II. ФАЗОНИНГ 8 ОКТАНТГА БУЛИНИШИ.
[A А'''] [ А' Aу] [ А''Аz]
[A А''] [ А'Ax] [ А'''Az]
[A А'] [ А''Ax] [ А'''Aу]

Нуктанинг эпюрда берилган горизонтал ва фронтал проекциялари буйича профил проекциясини топиш учун унинг горизонтал проекциясидан ОХ укига параллел чизик утказиш ва бу чизикнинг ОУ уки билан кесишув нуктасини координаталар боши атрофида айлантириб ОХ укига келтириш лозим. Келтирилган нуктадан ОХ га утказилган перпендикуляр нуктанинг фронтал проекциясидан ОХ га утказилган чизикнинг кесишув нуктаси изланган профил проекцияси булади.


III. НУКТАНИНГ КООРДИНАТАЛАРИ.


Нуктадан координата текисликларигача булган масофаларни курсатувчи Х,У,Z сонлари нуктанинг координаталари деб аталади.
Нукта харф билан белгиланганда унинг координаталари куйидагича ёзилади:
А (30,20,40)
Кавс ичидаги биринчи сон нуктанинг абциссасини,иккинчи – ординатасини, учинчи эса –аппликатасини курсатади.
Демак А нукта учун:
Х=30, У=20, Z=40, булади:

Адабиётлар:



  1. Абдуллаев У. «Чизма геометрия ва чизмачилик асослари». «Узбекистон» – 1999 й. (40-44 бетлар)

  2. Мурадов Ш. «Чизма геометрия курси». «Укитувчи» - 1998 й. (15-30 бетлар)

  3. Журабоев К. «Чизма геометриядан масалалар ечишга доир методик кулланма». «Укитувчи » - 1989 й. (4-8 бетлар)

МАЬРУЗА № 3

Download 430 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling