“Cho‘qintirgan ota” Mario Pyuzo - Mario Pyuzo (15-oktyabr 1920-yil/2-iyul 1999-yil)
- Dunyodagi eng mashhur roman muallifi, Mario Puzo italiyalik yozuvchi va ssenarist edi. Uning shon-shuhrati jinoyati haqidagi fantastika va italyan mafiyasi haqidagi hikoyalar bilan bog’liq. Garchi Puzo o'z hayotida hech qachon haqiqiy gangsterni uchratmagan bo'lsa ham, uning kitoblaridagi gangster qahramonlari Amerika jamiyatiga chuqur ta'sir ko'rsatuvchi voqelikni anglatadi. Kitobdagi "Men unga rad etolmaydigan taklifni taklif qilaman" kabi gaplar va iqtiboslar kundalik foydalanish uchun klishega aylandi.
- Savodsiz va kambag'al immigrant ota-onaning Neapoldagi Avellino o'g'lining o'g'li Mario 1920-yil 15-oktyabrda Nyu-Yorkning Jahannam oshxonasi deb nomlangan hududda tug'ilgan. Otasi tashlab ketgan yoshligida, oila Bronksdagi uy-joy fondiga o'tdi. Garchi Marioning onasi uni temir yo'l xodimi bo'lishini xohlasa-da, Mario kutubxonalarda vaqt o'tkazish va turli adabiy asarlarini kashf etishga qiziqqan. U o'rta maktabni tugatgan va oilasini boqish uchun temir yo'lda xizmat ko'rsatuvchi bo'lib ishlagan. Ko'p o'tmay u Ikkinchi Jahon urushi paytida Germaniya va Sharqiy Hindistonda AQSh harbiy-havo kuchlarida xizmat qilgan. Shuningdek, u urushdan keyin Germaniyada havo kuchlari uchun fuqarolik bilan aloqalar bo'yicha mutaxassis bo'lib ishlagan. AQShga qaytgach, Puzo Yangi Ijtimoiy Tadqiqot Maktabida va Kolumbiya Universitetida adabiyot va ijodiy yozish bo'yicha darslarni davom ettirdi.
- 1946 yilda Puzo Germaniyada uchrashgan Erika Lina Broske bilan nikoh rishtalarini bog'lashdi. Er-xotinning ikki qizi va uch o'g'li bo’lgan.
- Uning bestseller romanlari: Fools die (1978), The Sicilian (1984), The Fourth K. (1991) and The Last Don (1996). Two more novels, Omerta (2000) and The Family (2002)
Asar haqida qisqacha - Nomi - Cho’qintirgan ota
- Janri - Roman
- Metodi - Romantizm
- Tematik tasnifi - Jinoiy/kriminal (crime) roman
Asar mavzusi - Asar AQShdagi o‘ta nufuzli jinoiy sindikat – Don Korleone mafiya klani haqida hikoya qiladi. Shu darajada ishonarli va ustalik bilan yozilgan ushbu asar o‘quvchining hayotiga xavf solmagan holda mafiozlarning eng qorong‘u xonalarigacha kirib borishiga yo‘l ochib beradi. Unda umumiy-xususiy, kuch, qadriyat, majburiyat va vafo mazvulari asosiy o’rinni egallaydi.
Asar g’oyasi - Mafiya janri aksariyat Gollivud janrlarida mavjud bo'lgan vaziyatni, g'ayriinsoniy mafkurani qo'llab-quvvatlaydi. Shu maqsadda u qonunlarni va tartibni saqlashni va ierarxik ijtimoiy tuzilmani qo'llab-quvvatlashga yordam beradi. Janrning asosiy tuzilishi uning asosiy g’oyasiga to’sqinlik qiladi: odatda mafiya noqonuniy va shafqatsiz vositalar orqali kambag'al ishchi muhitdan ijtimoiy obro'ga ko'tariladi, faqat tanazzulga yuz tutish yoki hokimiyatga yoki raqib to'dasiga tushib qolish yoki hibsga olinish orqali. zo'ravon bo’lib yetishadi. Biroq sardagi bir nechta umumiy elementlar bu g’oyaviy tartibini chigallashtiradi. Birinchi navbatda, asar mafiyani juda jozibali shaxs sifatida tasvirlaydi, u jismoniy va iqtisodiy tajovuzkorligi bilan ajralib turadi. U ijtimoiy tartibni buzadigan bizning tushunchamizga murojaat qiladi va uning iqtisodiy tajovuzi Amerikaning qo'pol individualligi va laissez-faire kapitalizmining eng yaxshi an'anasidir. Bu asar oldida turgan yangona g’oya - Amerika kapitalizmining korporativ usullaridan foydalanishda Amerikamafiyasining moddiy muvaffaqiyatlar orzusini qamrab olgan shafqatsizlik va ochko'zlikni fosh qilish.
- Kriminal janridagi qarama-qarshi fitna va tur;li vositalar ziddiyatlarni keltirib chiqaradi, ularni tushuntirish oson emas. Shu sababli, gangster asarlar ko'pincha bu qarama-qarshiliklarni real yechishda sodda usullardan foydalanishadi
Asarning lingvistik tahlili - Asarning lingvistik tahlili
- Frazeologizmlar: sfurtunato (omadsiz), consigliere (maslahatchi), infamnia (qora dori savdosi), pezzonovante (otishma), vendetta (qotil), pazzo (ahmoq)
- Toponimlar: Hell’s kitchen (Manhattan), Jones Beach Causeway, Long Beach (New York), Ellis Island, Little Italy (Manhattan), St. Patrick’s Old Cathedral, Colma, Lake Tahoe
- Kasb-hunarga oid so’zlar: caporegime, garrote, stud, tableware, boss, bronx, sponsor, vito
- Men unga rad qilib bo‘lmas taklif beraman (Men unga shunday taklif berayki, uni rad qilishning iloji bo‘lmasin);
- Qasos – sovuq holda tortiladigan taom;
- Shaxsiy hech narsa yo‘q, shunchaki biznes;
- Qo‘lida portfeli bor yurist yuzlab qurollangan bosqinchilardan ko‘ra kuchliroqdir;
- Eng yaxshisi do‘sting kuchingga yetarlicha baho bermaganida va dushmaning kamchiliklaringni bo‘rttirib ko‘rishida;
- Do‘stlarni yoningda saqla, dushmanlaringni esa yanam yaqinroq;
- O‘z farzandlari uchun vaqt topa olmaydigan ota haqiqiy erkak degan nomga loyiq emas;
- Dushmanlarni yomon ko‘rish kerak emas, hissiyotlar o‘ylashga xalaqit beradi.
Marten Iden JEK LONDIN Muallif haqida qisqacha - Jek London (12-yanvar, 1876 — 22-noyabr, 1916)
- Jack London (talaffuzi: Jek London) (toʻliq ismi John Griffith „Jack“ London, tavallud topganidagi ismi John Griffith Chaney) (12-yanvar, 1876 — 22-noyabr, 1916)[1] — amerika yozuvchisi va jurnalisti.
- Jack London (talaffuzi: Jek London) (toʻliq ismi John Griffith „Jack“ London, tavallud topganidagi ismi John Griffith Chaney) (12-yanvar, 1876 — 22-noyabr, 1916)[1] — amerika yozuvchisi va jurnalisti.
- London asarlari boshqa tillarga eng koʻp tarjima qilingan Amerikalik yozuvchilardar biridir.
- U nasr yoʻnalishida ijod qilgan. Asarlarining aksariyat qismi realizm va naturalizm janrida.
- Jack Londonnning eng mashhur asarlari „Oq soʻyloq“ (inglizcha: White Fang) (1906) romani va „Yovvoyilik chaqirigʻi“ (inglizcha: The Call of the Wild) (1903) novellasidir. Oʻzbek kitobxonlariga London oʻzining „Martin Eden“(talaffuzi: Martin Iden) (1908—1909) romani bilan yaxshi tanish.
- Jack Lonndon oʻz asarlarida romantizm va oddiy hayot qiyinchiliklari haqida yozgan. London birgina asar yozish bilan butun dunyoda shuhrat qozongan va katta mablagʻ ishlagan birinchi yozuvchilardandir.
ASAR HAQIDA QISQACHA - Nomi - Martin Iden
- Janri - roman
- Metodi - romantizm
- ASAR HAQIDA QISQACHA
- Tematik tasnifi: Biografik roman
- Mavzusi
- Romanda yozuvchi boʻlish ishtiyoqida yurgan yosh kishi haqida soʻz yuritiladi. London romanda oʻz hayotini aks ettirgan. Ammo Londondan farqli oʻlaroq, asar qahramoni Eden sotsializmga qarshi chiqadi. Roman qahramoni ogʻir mehnat qilib, shuhrat qozonadi. Ammo oʻzi ideallashtirgan tuzumdan hafsalasi pir boʻlib, umidsizlikka tushadi hamda oʻz joniga qasd qiladi.
ASAR G’OYASI - ASAR G’OYASI
- Asarda bosh qahramon hayoti misolida o’sha davr ijtimoiy muhiti, individualizm va siotsializm kabi bir-biriga qarshi kuchlar o’rtasidagi kurash, tabaqalanish va jamiyatda ustuvor bo’lgan qadriyatlar yaqqol ko’zga tashlanadi. London sotsialist bo’lsa-da, asar yakunida individualizm uni o’z joniga qasd qilishiga olib keladi. U romanda "Xudoga ishonmasligi tufayli emas, balki insonlarga ishonmasligi tufayli" o'lishi kerak bo'lgan inson haqidagi masal sifatida tasvirlagan.
Asarning lingvistik tahlili - Frazeologizmlar: talisman, conjure, fire of love, volcanic convulsions, scorching heat, mad wings, golden raidance, money-earner, swollen fortunes, soul went questing
- Toponimlar: Whitsell, Markiz islands, Portland, Vanicity, Gene Siskel, Okleand, San-Fransisko
- Kasb-hunarga oid so’zlar: writer, prose, novel, poet, poetry, sociologist, literature, biography, mathematics, arithmatics
Aforizm/Falsafiy mushohadalar - Aforizm/Falsafiy mushohadalar
- Cheklangan fikrlilargina cheklanganlikni faqat boshqalarda ko’rishadi;
- Sizni o’qiyotgan yoki tinglayotgan kishi ushbu so’zlardagi his-tuyg’ularni siz kabi his qilishi uchun, hissiyotlarni qog’ozga yozib yoki aytib yetkazish qanday qiyin vazifa;
- Notanish o’yinni o’ynashda hech qachon birinchi bo’lib yurmang.
- Agar kimdir yuqori lavozimlarni egallab chiroyli uylarda yashasa, ma’lumot va bank hisobiga ega bo’lsa, demak, bu odam shunga munosib odam deb o’ylagan paytlarim qanchalik ahmoq bo’lgan ekanman.
- E’tiboringiz uchun rahmat
Do'stlaringiz bilan baham: |
