D. I. Mendeleyev davriy qonuni

Eritmalar konsentratsiyasi

Eritmaning biror macca birligida erigan modda miqdorini ko’rcatuvchi kattalik eritmaning kon­sentratsiyasi deyiladi va C - harfi bilan belgilanadi.

Eritma konsentratsiyasini ifodalashning quyidagi turlari mavjud:
a) erigan moddaning macca ulushi (ω) yoki foiz kon­sentratsiya (C_%);
b) molyar konsentratsiya (C_m, mol/l);
v) normal yoki ekvivalent konsentratsiya (C_n; N, mol-ekv/l);
g) titr (T, g/ml);
d) molyal konsentratsiya (m, mol/1000 g);
e) molyar qism (N, ulchov birligi yuq yoki %; ulushbirligi yoki %).
Har bir konsentratsiya turini alohida qarab chiqamiz.

Foiz (protsent) konsentratsiya. Har qanday eritmaning 100 grammida erigan moddaning gramm miqdorini ko’rcatuvchi qiymat foiz (protsent) kon­sentratsiya deyiladi. Foiz konsentratsiya quyidagi for­mula yordamida hicoblanadi:

Ko’pchilik hollarda bu konsentratsiyani "macca ulu­shi" holida ifodalanadi.

Uning ma’nosi — eritma umumiy og’irligining qanchasi erigan modda hiccasiga to’g’ri kelishini bildiradi.
Molyar konsentratsiya .Eritmalarning molyar, normal konsentratsiyalari va titr hajmiy konsentratsiyalar qatoriga kirib, eritmaning hajm birligida erigan moda miqdorini ifodalaydi.
1 litr (100 ml) eritmada erigan moddaning «mol»lar miqdorini ko’rsatuvchi qiymat molyar konsentraitsya deyiladi. Uni hisoblash formulasi:
bo’ladi.
Bu yerda: V – eritmaning hajmi, n – V hajmga ega bo’lgan eritmada erigan moddaning miqdori, ya’ni “mol”Lar soni. Agar n = m/M va hajmini millilitrda ifodalasak, o’ holda:
bo’ladi
Bu yerda: m_modda – erigan moda massasi, g; M – erigan moddaning molyar massasi, g/mol.
Normal (ekvivalent) konsentratsiya. Har qanday eritmaning 1 litri (1000 millilitr) da erigan moddaning gramm-ekvivalent coni (ekvivalent miqdori) ni bildiruvchi qiymatga normal konsentratsiya deyiladi. Normal konsentratsiyani hicoblash formulalari:
yoki va

V = 1000 ml ekanligini e’tiborga olsak:

bo’ladi.