D. I. Mendeleyev davriy qonuni va davriy sistemasi
Download 1 Mb. Pdf ko'rish
|
kurs ishi
|
Bor
postulatlari. Atom tuzilishining Bor nazariyasi Klassik fizika qonunlari o‘z mohiyatiga ko‘ra, uzluksiz jarayonlarni ifodalashga qodirdir. Kimyoviy elementlar atomlari nurlanish spektridagi spektral chiziqlarning xarakteri atom ichidagi jarayonlar uzlukli ekanligini ko‘rsatadi. Buni birinchi bo‘lib Nils Bor tushundi va klassik fizika qonunlarini atom ichkarisidagi jarayonlarga tatbiq qilib bo‘lmasligini ko‘rsatdi. Rezerfordning atom tuzilishi planetar modeli to‘g‘ri hisoblansada, lekin atomning energiya nurlashi jarayonini, atomlarning turg‘unligini tushuntirishda qiyinchiliklarga duch keldi. 1913 yilda Rezerfordning atom tuzilishi modeli daniyalik fizik Nils Bor tomonidan mukammallashtirildi va bu qiyinchiliklar bartaraf qilindi.Bor Rezerford tajribalarida kuzatilgan , lekin klassik fizika tushuntira olmaydigan natijalarni, qonuniyatlarni tushuntirishda o‘zining vodorod atomi tuzilishi modelini taklif qildi. Bor modeli vodorod atomi tuzilishining birinchi muvaffaqiyatli modeli bo‘lib, atom tuzilishi to‘g‘risidagi tasavvurlarning rivojlanishida muhim o‘rin tutdi. Bor modeli de-Broyl gipotezasining vujudga kelishida ham katta ahamiyatga ega bo‘ldi. Atom nurlanishi spektridagi qonuniyatlar, atomdagi energetik sathlar birinchi marta Bor tomonidan tushuntirildi. Bor modeli atom stasionar holatda nima uchun energiya nurlamasligini tushuntira olmaydi. Bundan tashqari , elektron yadro atrofida doiraviy orbita bo‘ylab harakatlanishini tajribada ko‘rsatish mumkin emas. Shuning uchun Bor modelining tadbig‘ida ma’lum cheklashlar mavjud. Keyinchalik spektroskopiyada qilinayotgan yangi kashfiyotlarga Bor modeli javob bera olmadi. Bu hol yangi fizikaviy nazariyani ishlab chiqishni talab qilar edi. Bor modeli o‘rniga hozirgi vaqtda Geyzenberg, Shredinger, Diraklar tomonidan yaratilgan atom tuzilishining kvant mexanik modeli kelgan bo‘lsada, Bor modeli stasionar holatlar tushunchalarining kiritilishida ko‘rgazmali model sifatida foydalanildi. Bor modelini keyingi o‘n yilda Zommerfeld , Vilson va boshqalar to‘ldirdilar, aniqliklar kiritdilar. Atomda diskret energetik sathlarning mavjudligi 1914 yilda Frank va Gers tomonidan simob atomlari bilan o‘tkazilgan tajribada tasdiqlandi. XULOSA Ushbu kurs ishini tayyorlash mobaynida D.I.Mendeley davriy sistemasi va qonuniyatlari to’g’risida turli adabiyotlar, internet ma’lumotlari to’plandi va ular o’rganib tahlil qilindi. Davriy sistema to’g’risida ma’lumotlar, ulardagi elementlar xossalari va qachon tuzilganligi haqida ko’nikmalarga ega bo’lindi. Qadimgi faylasuflar Levkipp va Demokritlarning ta`limotiga asosan, atom- moddaning bo`linmas zarrasi bo`lib, sezgi organlar seza olmaydigan darajada kichik o`lchamga ega degan tasavvurlar fanda uzoq vaqtgacha hukm surdi. “Atom” so`zi grekcha “atomos” so`zidan olingan bo`lib, “bo`linmas” degan ma`noni bildiradi. Atom tuzilishining 2 ta nazariy modeli mavjud ekanligini bilib oldim. Bular, birinchisi 1901-yilda J. Tompson qilingan ekan. Bu modelga asosan atom musbat zaryadlangan sfera bo`lib, manfiy zaryadli elektronlar sfera hajmi bo`ylab taqsimlangan. Elektronlar musbat zaryadlangan sfera elementi bilan Kulon qonuni bo`yicha ta`sirlashadi. Elektronlar o`z muvozanati atrofida tebranishida atom energiya nurlaydi. Ikkinchi modeli atom Quyosh tizimi tuzilishi singari tuzilgan. Bu atom tuzilishining planetar modeli edi. Planetar model to`g`risidagi dastlabki tasavvurlar 1903-yilda Kelvin va X. Nagaoka tomonidan aytilgan.Bu modelga asosan atomning markazida musbat zaryadlangan yadro joylashgan , bo`lib, uning atrofida elektronlar planetar singari harakatlanadi. Klassik fizika qonunlari o`z mohiyatiga ko`ra, uzluksiz jarayonlarni ifodalashga qodirdir. Kimyoviy elementlar atomlari nurlanish spektridagi spektral chiziqlarning xarakteri atom ichidagi jarayonlar uzlukli ekanligini ko`rsatadi. Buni birinchi bo`lib Nils Bor tushundi va klassik fizika qonunlarini atom ichkarisidagi jarayonlarga tatbiq qilib bo`lmasligini ko`rsatdi. Download 1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|