D. K. S. Makdonald. Termoelektrik hodisalar negiziga kirish

Sudralish uchun qo’llanma. Oldin ko'rsatilgan shartlar to'liq qondirilmasa ham, 79- tenglama adolatli taxmin sifatida muhim bo'lishi mumkin. Biz ilgari muhokama qilgan sudralishli termoEYuKni ko'rib chiqaylik.
Bunday holda ikki xil elektron-fononli to'qnashuvlarning hayotiy ahamiyatga ega ekanligini ta'kidladik: oddiy (yoki impulsni saqlovchi) to'qnashuvlar, ular oddiy modelda har doim sudralish termoEYuKning S_g salbiy komponentini keltirib chiqaradi; va to'qnashuvning boshqa turi - Umklapp jarayoni, bu tez-tez S_g ning ijobiy komponentini keltirib chiqaradi.

35a-rasm. Cu namunalarining Ni va Fe aralashmalari bilan termoEYuK S ning qarshiligiga teskari chiziqli o'zgarishi ko'rsatilgan. (Nordxaym-Gorter qoidasini tasvirlash.) (After Gold va boshqalar, 1960.) S₁ va S₂ kesmalari elektron sochilishida mos ravishda Ni va Fe ustunlik qilgandagi S ning cheklovchi qiymatlarini ko'rsatadi.
112-bet.

35b-rasm. Sovutish ortib borayotgan miqdori ostida mis namunalarining termoelektr quvvati; sovutish kuchayishi bilan qarshilik kuchayadi (1/0). Ko'rinib turibdiki, S yana Nordxaym-Gorter qoidasiga bo'ysunadi, chunki S teskari qarshilik bilan chiziqli ravishda o'zgaradi. (Pirsondan keyin, 1960.) Umumiy kesma S₂, elektron tarqalishida sovutish tufayli kiritmalar hukmronlik qilganda S ning chegaraviy qiymatini ko'rsatadi.

1. 
   Qattiq eritmada dastlab oz miqdordagi temirni o'z ichiga olgan mis namunasi.
   
2. 
   Qattiq eritmada dastlab arzimagan temir miqdori kiritilgan mis namunasi.
   

Agar foydali taxminlarimizni ushbu vaziyatga qo'llashimiz mumkin deb hisoblasak, u holda biz sudralish termoEYuK uchun quyidagini yozishimiz mumkin:

, (85)

113-bet.

36-rasm. Juda past haroratlarida litiy va litiy qotishmalarining mutlaq termoEYuKni qarshilikka teskari bo’lgan funktsiyasi sifatida ko’rinishi. (MacDonald, Pearson va Templeton, 1961a.)

□ Sof litiy namunalari
∆ Litiyning erigan holdagi indiy bilan qotishmalari.
○ Litiyning magniy bilan erigan qotishmalari.
84-betda aytilganidek, S ning 1/ρ bilan ko'proq yoki kamroq chiziqli o'zgarishini ko'rish mumkin (Nordheim-Gorter qoidasi). Biroq, nima uchun ikkala turdagi qotishma uchun ham S ning 1/ρ bilan o'zgarishi bir xil ekanligi, yoki nima uchun S 1/ρ→0 sifatida nolga intilishi kerakligi to’g’risida (ya'ni, ikkala holatda ham S₂≈0) hali aniq bir nazariy sabab yo'q (qarang. MacDonald, Pearson va Templeton, 1961a).
S ning 1/ρ nolga yaqinlashganda keskin o'zgarishi indiy qotishmalari uchun 79 va 84-tenglamalar asosidagi taxminlardan (107 va 108-betlar) biroz chetga chiqishni ko'rsatadi.
bu erda mos ravishda W_U(T) uchun oddiy to'qnashuvlardan kelib chiqadigan elektron issiqlik qarshiligi W_N(T). 85-tenglamani Ziman (1959a, 1960) va Beylin (1960)ning ifodalari bilan batafsil solishtirish mumkin.