D. K. S. Makdonald. Termoelektrik hodisalar negiziga kirish

Nordxaym-gorter qoidasi.
Agar biz yuqori haroratlarda (T ) yoki past haroratlarda kiritmaning tarqalishi hukmronlik qiladigan o'lchovlar bilan shug'ullanadigan bo'lsak, unda biz 2-bobda ham muhokama qilganimizdek, elektronning tarqalishi oddiy releksatsiya vaqti bilan qoniqarli tarzda ifodalanishi mumkin. Bu, o'z navbatida, metallning elektr qarshiligi ρ va issiqlik qarshiligi W quyidacha bog'liqligini anglatadi:


, (81)

110-bet.

bu erda L₀ - nazariy jihatdan berilgan Lorens sonining "chegaraviy" qiymati:


.

Har bir elektron sochuvchi komponent uchun 81-tenglama to'g'ri bo'lsa, 79 va 80-tenglamalar quyidagicha bo'ladi:

, (82)

yoki, umuman olganda:

. (83)

82-tenglamani qayta shakllantirish bizga aralashmalarning elektron diffuziya termoelektr kuchiga qanday ta'sir qilishini to'g'ridan-to'g'ri tekshirishga yordam beradi. Misol uchun, elektronning tarqalishida ma'lum bir kiritma (aytaylik, 1-kiritma) ustun bo'lgan va uning qarshiligi ρ₁ bo'lgan metall namunasini ko'rib chiqaylik. Endi asta-sekin boshqa kiritmani (aytaylik, 2chi) qo'shamiz, go'yo birinchisidan mustaqil bo'lib, umumiy qarshilik, hech bo'lmaganda, birinchi taxminda quyidagicha bo’ladi: ρ=ρ₁+ρ₂ . Keyin 82-tenglamani qayta yozishimiz mumkin:

(84)
Demak, agar o'lchangan termoEYUKni S ni o'lchangan, umumiy elektr qarshiligiga (1/ρ) teskari munosabatligini hisobga olsak va boshqa taxminlarimiz ham bajarilsa, to'g'ri chiziqli munosabatni kuzatishimiz kerak bo’ladi. Bundan tashqari, to'g'ri chiziqning qiyaligi va kesishmasidan to'g'ridan-to'g'ri bir-biridan mustaqil harakat qiluvchi har bir sochiluvchiga mos keladigan termoEYuKlari S₁ va S₂ qiymatlarini aniqlashimiz kerak (Nordxaym va Gorterlarga qarang, 1935). 35a va 35b va 36-rasmlarda shu tarzda tahlil qilingan ba'zi eksperimental natijalar tasvirlangan. Nisbatan yuqori harorat bilan cheklaganimizdek kiritma va termal sochilish birikmasi mavjud bo'lganda, xuddi shu usulni qo'llashimiz mumkin, chunki yuqori haroratlarda elektronlarning panjara tebranishlari bilan termal sochilishi Lorenz tenglamasini(81) ham qondirishi kerak

111-bet.