o‘zbek adabiy tili. -Toshkent, 2010 3-k.) berilgan quyidagi mashqni
bajaring.
183-mashq. 0 ‘qing, qismlari biriktiruvchi bog‘lovchilar bilan bog‘-
langan qo‘shma gaplami topib, ulami bir paytda yoki ketma-ket yuz
bergan voqea, hodisa, harakatni ifodalovchi qo‘shma gaplarga ajrating.
Matnni ko‘chirib, ulardagi bog‘lovchi vositalaming tagiga chizing.
1.
U har uch qadamda bir to'xtab, nafasini rostlay-rostlay tepaga
zo'rg'ayetdi, qopni ag'dardi-yu, muvozanatini saqlay olmay o'tirib qoldi.
2. Mashrab vafosizlik to ‘g ‘risidagi kitoblami о ‘qisa, yo erkaklar og ‘zidan
xotin-qizlar haqida shaloq gaplar eshitsa, esiga hamisha Mastura tushadi-
yu, butun vujudi isyon ко ‘taradi, bunday gaplaming birontasiga
ishonmaydi. 3. Gulchehra «piq» etib kuldi-da, cho'zilib tugunni oldi.
4. Shu bilan maslahat tugadi-yu, byuro boshlanish bilan birinchi bo ‘lib
Ertoyev s o ‘zga chiqdi. 5. Mashhur qora qashqa ayg‘irining chilvirini
xirmondagi bolalarga tutqazdi-da, dabdurustdan chollar bilan gaplashib
turgan Komilaga yuzlandi. 6. To ‘satdan eshik sharaqlab ochildi va
ostonada Ertoyev paydo bo ‘Idi. 7. Inobat qizishib ketib, pisandaga
о ‘tganini endi payqadi va uyalib yerga qaradi.
(O.Yoqubov)
6-
amaliy ish. Egallagan bilimingizni savollarga javob berish
orqali sinab ko‘ring.
1. An’anaviy sintaksisda bog‘langan qo‘shma gaplar qanday turlarga
bo‘lib o‘rganildi?
2. Biriktimv munosabatli bog‘langan qo'shma gaplar qanday tuziladi?
3. Zidlov munosabatli bog‘langan qo'shma gaplar qanday tuziladi?
4. Ayiruv munosabatli bog‘langan qo‘shma gaplar qanday sintaktik
Do'stlaringiz bilan baham: |
