D. Mamatkulov 2023-yil zokirjonova shahlo toxirjon qizining

2-bob yuzasidan xulosalar
O’spirinlik davrida xulq-atvor motivatsiyasi shakllanishining psixologik xususiyatlarini emperik jihatdan o‘rganilishi deb nomlangan mazku bobimiz bo’yicha quyidagi xulosalarga kelindi:
1 Shaxsning psixologik salomatligi, himoyasi murakkab, ko’p darajali ijtimoiy, ijtimoiy-psixologik va individual-shaxsiy mexanizmlarning mavjudligida namoyon bo‘lib, shaxs psixologik
himoyasining shakllanishi, faoliyatining ba’zi yo‘nalishlari va
asosiy darajalari tadqiqi o‘z navbatida uning tizim sifatida
xarakterini tasavvur qilishga imkon beradi.
2. Shaxs ongining chetdan boshqarilishi va axboriy ta’sirning
emiruvchi oqibati, ta’siriga nisbatan immunitetni shakllantirishda,
psixologik qaramlik, insonning manipulyatsiya etilishi, ongning
nazorat qilinishi profilaktikasida eng asosiy e’tibor tanqidiy
tafakkur va refleksiyani rivojlantirish, ijtimoiy xulq-atvor
ko‘nikmalarini shakllantirishga qaratilishi lozim.
3. O‘smir yoshidagi o‘quvchilarning sanogen tafakkurini
rivojlantirishda ta’lim jarayonida nafaqat bilim, ko‘nikma,
malakalarini takomillashtirishga, balki interaktiv usullardan,
psixologik o‘yin va mashqlar, treninglar, munozaralar, rolli o‘yinlar,
debatlardan foydalanish lozim.
4. O‘smirlar tarbiyasida ota-onalar, o‘qituvchilar, ijtimoiy
institutlar shaxsning insonparvarlik xususiyatlari, axborot
iste’moli madaniyatini shakllantirish bilan birga, xulq-atvoriga
e’tibor berilishi, tashqi ta’sirlarga berilish ehtimolini o‘rganishi
muhim amaliy ahamiyat kasb etadi.
5. Jamiyatning psixologik holati tahlili natijasida turli
ijtimoiy, etnik guruhlardagi ijtimoiy-psixologik iqlim
fuqarolarning hayot, o‘tmishi va kelajagiga munosabat xarakteriga,
ijtimoiy-siyosiy voqelik idrok etilishiga, xulq-atvor
xususiyatlarining tarkib topishiga ta’sir ko‘rsatadi.
6. Umumiy o‘rta ta’lim jarayonida o‘smir yoshidagi o‘quvchilar sanogen
tafakkurini rivojlantirish mexanizmlari: o‘qitish jarayonida
sog‘lom tafakkur ta’sirchanligini o‘rganish, tahlil qilish va shu
orqali ularga psixik ta’sir ko‘rsatish; jarayonlarning borishi va
ularning natijalarini aniqlash; olingan natijalarni tahlil qilish
va korreksiya(to‘g‘rilash)ni amalga oshirish muhim.
7. Ijtimoiy-psixologik omillaridan: oilada ma’naviy sog‘lom
muhitni yaratish, bolaga uning shaxsi shakllanishiga yordam berish,
ma’naviy dunyoqarashni boyitishda bolani yoshligidan o‘qib o‘rganishga
odatlantirish; yoshlikdan halollik, to‘g‘riso‘zlik, mehnatsevarlik
fazilatlarini, inson qadr-qiymati, vafo, sadoqat, sabr-qanoat,
shukronalik tuyg‘ularini shakllantirish; o‘g‘il bolalarga xaqiqiy eryigitlarga xos xususiyatlarni, qiz bolalarga ayollarga xos sharm-xayo,
andisha, kamtarlik, milliy qadriyatlarga sadoqatni singdirish lozim.
8. O‘rganilgan tadqiqotlar tahlili natijasidan shunday xulosaga
kelindiki, bugungi kunda umumiy o‘rta ta’limda o‘smirlar bilan
ishlaydigan psixologlarning sonini oshirishni davr taqozo etmoqda.
Chunki, har bir ta’lim muassasasida mutaxassis amaliyotchi psixolog
faoliyat yuritmas ekan, yoshlar tarbiyasi uchun mas’ul bo‘lganlarning
psixologik bilimdonligi oshirilmas ekan, kutilgan natijaga
erishish qiyin kechadi.