D. S. Yarmatova, A. R. Bobojonov, A. R. Raximov

Bonitet ballari bo'yicha asosiy qishloq xo‘jalik ekinlarining hosildorligi (ts/ga)

Bonitet bali	Paxta	Donli ekinlar	Beda	Makkajo‘xori don uchun	Bir yiUik o‘t	Xashaki lavlagi
10	4,0	6,0	20,0	7,5	30.0	90,0
20	8,0	12,0	40,0	15,0	60,0	180,0
30	12,0	18,0	60,0	22,5	90,0	270,0
40	16,0	24,0	80,0	30,0	120,0	360,0
50	20,0	30,0	100,0	37,5	150,0	450,0
60	24,0	36,0	120,0	45,0	180,0	540,0
70	28,0	42,0	140,0	52,5	210,0	630,0
80	32,0	48,0	160,0	60,0	240,0	720,0
90	36,0	54,0	180,0	67,5	270,0	810,0
100	40,0	60,0	200,0	75,0	300,0	900,0
Bir
bailnitig qiymati	0,4	0,6	2,0	0,75	3,0	9,0

Turii sifatga ega bo‘lgan sug‘oriladigan qishloq xojalik yerla- rining 1 ga hisobiga me’yoriy sof daromadi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

^yem 100 Jh:-
bunda: CD^ - 1 ga qishloq xo‘jalik yerlaridan olinadigan me’yoriy sof daromad, so‘m;
W.,, — 1 ga qishloq xo'jalik yerlaridan olinadigan me’yoriy yalpi mahsulot, so‘m;
P_m — turlicha sifatga ega bo'lgan yerlarda vujudga keladigan qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishining me’yoriy hisoblangan foy- dasi, %,
Me’yoriy sof daromad ekin niaydonlarining tarkibi va qishloq xo'jaligining ixtisoslashtirilganligiga qarab quyidagi ikki yechimdan bittasi bo'yicha hisoblanishi mumkin:

• 
  asosiy ekin bo'yicha;
  
• 
  yer baholash obyektida yetishtiriladigan asosiy ekinlar nisbati bo'yicha.
  

Asosiy ekin bo'yicha me’yoriy yalpi mahsuiot hisobi ushbu ekinni yetishtirishda yuqori ixtisoslashganlik darajasiga ega bo'lishi kerak. Ixtisoslashganlik darajasi yetakchi ekinlar tovar mahsulot- larining solishtirma salmog'i 60 foizdan karri bo'Imagan holda aniqlanadi.
Asosiy ekin bo'yicha 1 ga yerdan olinadigan me’yoriy yalpi mahsuiot ushbu ekinning kadastr hosildorligining (s/ga) uni sotish bahosi (sotib olish, shartnomaviy, bozor) ga ko'paytmasiga tengdir.
Asosiy ekinlar qo'shilmasi bo'yicha me’yoriy yalpi mahsulotni aniqlash quyidagicha amalga oshirilishi mumkin:

• 
  yer baholash obyekti bo'yicha ekin maydonlari tarkibining o'rtacha qiymati va ushbu ekinlami sotish baholari bilan;
  
• 
  haydalma yeming umumiy maydonida har bir qishloq xo'jalik ekinining qiymatini hisoblash asosida.
  

Hisoblar quyidagi formula yordamida bajariladi:
v.z _X P^Z P^K P.
™- (XVzTki ■
bunda, X - 1 ga hisobiga paxta xomashyosining qiymati, so'm;
Z- I ga hisobiga donli ekinlaming qiymati, so'm;
К — I ga yem-xashak ekinlarining qiymati, so'm;
P_vP_rP₃ ~ ekinlarning foiz hisobidagi solishtirma miqdo- ri, %.
Paxta-don majmuasida me’yoriy yalpi mahsuiot hisobini soddalashtirish uchun kadastr obyektidagi ekinlarning umumiy tarkibidagi nisbatiga qarab paxta bo'yicha yalpi mahsuiot qiyma- tining maxsus hisoblangan tuzatma kocffitsiyentlaridan foydalanish mumkin (9-jadval).
. 9-jadval
. Paxta bo’yicha yalpi mahsulot qiymatintag tuzatma koeffitsiyentlari

Paxta ekioini haydabna	Umumiy baydahna yerdan otingan paxta
yerlar umumly maydonidagi	xomashyosi qiymatidan yalpi mahsulot
nisbati	qiymatining tuzatma kocffitsiyentlari
К 30 % К 40 %	0,526 ..... 0,594
К 50 %	0,661
К 60 %	0,729
К 70 %	0,797

Turlicha sifatga ega bolgan yerlar uchun qishloq xo‘ jaligi ishlab chiqarishining hisoblangan foyda me’yori, asosan, yalpi mahsulot qiymatiga nisbatan foizlarda hisoblash yo'li bilan aniqlanadi, Uning qiymatlari 10-jadvaIda keltirilgan.

10-jadval
Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining hisoblangan
foyda me’yori (%)

Bonitet bait	Foyda me’yori	Bonitet bah	Foyda me’yori
10	-	60	18,0
20	6,0 -	70 .	21,0 f
30	■ 9,0	80	24,0
40	12,0	90	27,0
50	15,0	100	30,0

DAVLAT KADASTRI ASOS LARI 2
KIRISH 3
va vazifalari 5
O‘quv fanining maqsad 5
Fan bo'yicha talabalarning bilimi, ko'nikma va malakasiga qo'yiiadigan talablar 5
Fanning o‘quv rejadagi boshqa fanlar bilan o’zaro bogdiqligi va uslubiy jihatdan uzviy ketma-ketligi 7
1.1.Davlat kadastrining hoshqa turdosh fanlar bilan hog'liqligi va lining tarixiy rivojlanishi 8
1.2.Davlat yer kadastri mazmuni, turlari va xususiyatlari 11
3.3.O‘zbekiston hududida kadastr xizmatini rivojlantirish va ulaming yechimi 15
1.5.Kadastr xizniatini rivojlantirish muammolari va ulaming yechimi 37
2.2.Mamlakatning davlat geodezik tarmog'ini yerning sun’iy yo'ldoshi tizinii asosida barpo etish 46
O‘zbekistonda hajarilgan ishlar tajribasi 50
Analitik-grafik usul 51
(3.11) 57
Elektron planimetr bilan maydon o'lchash 57
Yerlarning strukturaviy holatini o'rganish 67
5.2, Yerlarning iqtisodiy nuqtayi nazardan joylashishiga qarab baholanishi (o‘tloqlar, yaylovlar) 72
™- (XVzTki ■ 85
3.4. Yerlami muhofaza qilishning huquqiy asoslari 91
IV bob. KO‘CHMAS MULK KADASTRINI TUZISH VA LOY1HALASHTIRISH 95
4.1. Ko'chmas mulk kadastri obyektlari, kadastr ishiga doir hujjatlar 95
Ko'chnias mu Ik kadastri xodimi quyidagilami hilishi va bajara olistii kerak 105
0‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining uy-joy munosabatlarini tartibga solish sohasidagi vakolatlari 110
SERVER 113
Mulkchilik, egalik qilish munosabatlarining o'zgarishi 116
Davlat tomonidan tekinga uy-joy berish 119
V bob. BINO VA INSHOOTLAR DAV I AT KADASTRI 128
5.1.Bino va inshootlar davlat kadastri, uning mazmuni va ahamiyati 128
5.2.Bino va inshootlami davlat ro‘yxatidan _t. ■ . : _r;.₅j . o‘tkazish tartibi 135
6.1. Davlat suv kadastri va uning umumiy mazmuni 143
6.2.Davlat о‘rm on kadastri ^; 153
6.4. Temiryo'l kadastri 171
6.5. Foydali qazilma boyliklari kadastri 186
7.1.Ishlab chiqarish va iste’mol chiqindilari kadastri 195
7.2.Geoaxborot tizimlari va shaharsozlik kadastri 202
>i! 7.3. Tarixiy madaniy yodgorliklar kadastri 208
VIII bob. O'SIMLIK VA HAYVONOT DUNYOSI KADAStRI 225
8.1.O‘simlik va hayvonot dunyosi kadastri mazmuni 225
8.2.Avtomobil yo'llari va geodeziya hamda kartografiya davlat kadastrlari 228
/ F0YDALAN1LGAN ADABIYOTLAR 235
bolslK.ru 237

Bunda,
— 1 ga sug'oriladigan yerning me’yoriy bahosi;
CD* — 1 ga sug'onna yerdan olinadigan sof daromad;
P — kapital mablag'larga qo'yiladigan bank sudasinihg foizi, 5 %; / ^lt' '
К_} — xo'jalik yuritish darajasini hamda qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishining intensivlilik darajasini hisobga olish koeffitsiyenti.
Kapital mablag'larda ssuda foizi moliyalovchi bank tomonidan moliyalashning o’rtacha stavkasi bo’yicha qabul qilingan.
Xo‘jalik yuritish darajasini, qishloq joylarida istiqomat qiluv- chi aholi va qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishining intensivlilik darajasiga nisbatan bog’liqlik koeffitsiyentlari respublika bo’yicha o’rtacha darajaga nisbatan quyidagicha qabul qilingan.
Qoraqalpog’iston Respublikasi — 0,70; Buxoro — 1,0; Jizzax — 0,8; Qashqadaryo ■ 0,8; Navoiy - 0,8; Namangan - 1,1; Samarqand — 1,2; Surxandaryo - 1,3; Sirdaryo - 0,8; Toshkent — 1,2; Farg‘ona — 1,1 va Xorazm - 1,0; O’zbekiston Respublikasi bo’yicha o’rtacha — 1,0. Sug’oriladigan yerlarning me’yoriy qiy- matini aniqlashda ulami qishloq aholi punktlari va mahsulotlami sotish bozorlariga nisbatan joylashganligi ham hisobga olinadi.
Yer maydonlarini aholi yashash punktlari va xo’jaliklararo obyektlarga nisbatan uzoqlik radiusi, ya’ni transport harakatiga qulayligiga bog’liqligi bo’yicha ham yerlami me’yoriy baholashda maxsus tuzatma koeffitsiyentlari kiritiladi (11-jadval).
11-jadval [ Yer uchastkasining aholi punkti va mahsulotlami sotish