Да = (11,6 0,978 0293) 1011, Музнинг нисбий эриш иссиклиги ва сувнинг нисбий буғланиш иссикдигайинг

О,12*10¹⁰ дан 1, 10¹⁰ Па гача.Муз мустщкешлиги температура пасайиши билан ортади, шурлик ортиши билан камаяди.Музнинг 'Электр уггцсазувчднлиги жуда ҳам кичик бўлади. Қуёш пуршшнг тоза музда ва сувда ютилиши бир хил бўлади.Музнинг қуёш нурларини ўтказишда синиш коэффициенти 1,31 га тенг.Муз адгезияси (қаттик. жисмлар сиртига ёпишкоклиги) жисмларнинг физик хоссалари, гадир-будурлиги ва юза ҳароратига боғлиқ бўлади. /адир-будурлик ортиши билан ва температура пасайиши натижасида адгезия ортади.
6.15. Г.ляциология фанининг мақсади, вазифалари, ривожланиш тарихи.
Музликлар ер сиртининг қор чизиғи чегарасидан юқори қисмида, рельеф ҳамда иқлим шароити қулай келган жой­ларида қорнинг тўпланиши ва зичлашишидан ҳосил бўлади. Улар ўзи жойлашган ҳудуднинг иқлимига, дарёларининг сув режимига сезиларли таъсир кўрсатади, айниқса тоғ музликлари дарёларни тўйинтирувчи асосий манбалардан бири ҳисобланади. Қуйида музликларнинг пайдо бўлишини белгиловчи омиллар­қор қоплами, қор чизиғи, қор кўчкилари ҳақида маълумотлар келтирилиб, сўнг музликларнинг тур­лари, тарқалиши, режими ва гидрологик аҳамияти каби ма­салалар ёритилади. В.Л.Шульц маълумотларига кўра, Ўрта Осиёнинг муз­лик­қор сувлари ҳисобига тўйинадиган дарёларида йиллик оқимнинг ўзгарувчанлик коэффициенти(С_v) 0,10­0,15 дан ортмайди. Фақат қор сувлари ҳисобига тўйинадиган текис­лик дарёларида эса С_v нинг қиймати 0,80­0,90 га тенг. Атмосферадаги нам қутбий минтақаларда денгиз сатҳида, муътадил ва иссиқ минтақаларда эса тропосферанинг ўрта ҳамда юқори қатламларида асосан қаттиқ ҳолда бўлади. Бу ерларда ёғин қор тарзида тушади ва агар шароит бўлса (қутбий географик кенгликлардаги мате­рик ва оролларда, ўртача ҳамда тропик кенгликлардаги баланд торларда) бу қор йил буйи эримай тўплана боради ва музга айланади. Ердаги хионосфера (грекча хионос - қор демак) деб аталмиш доимий қор ва музликлар сфераси ана шундай ҳосил бўлади. Хионосферани дастлаб В.М.Ломоносов ажратиб уни совуқ атмосфера деб атаган; «хионосфе­ра» терминини фанга 1939 йил С.В.Калесник киритган.
7.17.Сув ҳолатининг исиш ва совуш жараёнларида ҳамда босим таъсирида ўзгариши. Сув бошқа суюқликларга қараганда ўзига хос бўлган қатор хусусиятларга эгадир. Бу хусусиятлар сув аномалияси номини олган ва сув молекўлаларининг тузилиши, ўзаро таъсир курсатишлари билан белгиланади.Энг асосий аномалиялар қуйидагилардан иборат:1. Дистилланган сув зичлиги температура ошиши билан (4,0 °С дан 100° гача камаяди, максимумга 4°Сда эришади, бошқа суюқликларда эса 0° дан 100° гача доимо камайиб боради. Зичликка боғлик ҳолда 0° дан 4° гача бўлган температурада сувнинг ҳажми қисқаради ва сўнг температура ошиши билан ошади;2. Бошқа суюқликлардан фарқли равишда сув музлаганда кенгаяди. Музнинг зичлиги 0°С да сув зичлигидан 10 процентга кичикрок бўлади;З. Сувнинг музлаш ҳарорати босим ортиши билан пасаяди. Бу аномалия билан денгизларнинг чуқур жойларида 0° температурада сув суюқ ҳолатда бўлганлигини тушунтирса бўлади;4. Сув кескин совуши мумкин, яъни суюқ ҳолатини музнинг эриш ҳароратидан анча паст ҳароратгачасақлаши мумкин;5. Сувнинг нисбий иссиқлик сиғими бошқа табиий моддаларнинг нисбий иссиқлик сиғимидан 5-10 баравар кўпрокдир;6. Нисбий иссиқлик сиғими температура ортиши билан камаяди, бошқа моддаларда эса бунинг акси кузатилади. Сувнинг нисбий иссиқлик сиғимининг камайиши 0°дан 370°С гача бўлган температура интервалида кузатилади, бу интервалдан ошгандан кейин иссиқлик cиғими ошади;7. Сувнинг ёпишқоқлиги босим ортиши билан камаяди;8. Сувда нурнинг синиш коэффициенти п =1,333. Т = 20°да назария бўйича п = =81 = 9 га тенг;9. Сув буғнинг нисбий иссиқлик сиғими Т=50О°С гача манфийдир, яъни сув буғи сиқилганда тиниқ бўлиб тураверади, бўш қўйганда эса туманга айланади
8.16.18. Музнинг минерал ва тоғ жинси сифатидаги хусусиятлари.
2. 9.Музнинг физик ва механик хусусиятлари. . Нормал босим ва 0° температурада кристаллашган муз зичлига 917 кг/м² га тенг. Бундан келиб чиқадики, муз зичлиги сув зичлигадан кичикдир (сувники 1000 кг:м³).Сувнинг зичлиги унинг структурасига, ҳароратига ва ғоваклигига боғлиқ бўлади. Температура пасайиши билан муз зичлиги ортади, ҳажми эса қисқаради. Температурага боғлиқ ҳолда зичликни ва нисбий хажмни Вейиберг формуласи билан ҳисоблаш мумкин.Р = 937 (1 - 0,000158 t)(1- n),V = 1090 (1 + 0,000158 t),бу ерда n-муз говаклиги.Муз зичлигининг ўзгариши босим ўзгаришига боғлиқ ва у сиқилувчанлик коэффициенти билан характерланади.ажмий кенгайиш (сиқилиш) коэффициентини катта аниқликда хисоблаш мумкин: Чизиқди кенгайиш(сиқилиш) коэффициенти қуйидаги ифода билан Ҳисобланади:Lt =Bt : 3 = 0,053 • 10' О С^-1 . Музнинг эластикдик модули Е кенг ораликда ўзгаради: