Dars maqsadi: Ta‘limiy maqsad

DARSNING BORISHI:

6. 
   Darsni tashkil etish:
   

1. Salomlashish va o‘quvchilar davomotini aniqlash.
2. O‘quvchilarning yangi darsning mavzusi va shiori bilan tanishtirish.
IX. Darsning shiori: Bilimdonlik, hamkorlik, zukkolik, tezkorlik, topqirlik.
X. O‘tilgan mavzuni so‘rab baholash:
a) savol-javob
b) aqliy hujum
d) reaksiya tenglamalarini yozish.

“Aqliy hujum”:

1. 
   Metallmaslar davriy jadvalda qayerda joylashgan?
   
2. 
   Davriy jadvaldagi metallmaslarni sanab chiqing?
   
3. 
   Umumiy nechta metallmas bor ?
   
4. 
   Metallmaslarning nechtasi S element, nechtasi P elementlardir?
   
5. 
   Metallmaslar nechta guruhga bo`linadi?
   
6. 
   Metallmaslarning agregat holatlari qanday?
   

a) gaz b) suyuq d) qattiq-kristall;
7. Tabiatda qaysi metallmaslar erkin holatda uchraydi?
8. Inert gazlarning atomlari boshqa metallmas atomlaridan nimasi bilan farq qiladi?
9. Galogenlarning ma’nosi nima?
10. Galogenlarga qaysi element kiradi?

Aqliy hujumdagi 10-savoldan keyin yangi mavzu bayon qilinadi.

Yangi mavzuning bayoni:


Yer qobig‘ida ko‘p tarqalgan galogenlarga nimalar kiradi?
Fanga "galogen" tushunchasini 1811- yilda nemis kimyogari I. Shveyger kiritgan bo‘lib, "tuz" va "hosil qiluvchi" degan ma’nolarni bildiradi.
"Galogenlar" atamasi ftor, xlor, brom, yod va astat uchun umumiy nom bo‘lib qolgan. Galogenlarning barchasi metallmaslar bo‘lib, kimyoviy elementlar davriv sistemasining VII guruhi bosh guruhchasida joylashgan.
Galogenlarning tashqi energetik pog‘onasida 7 tadan elektron bor. Demak, tugallangan energetik pog‘onaga o‘tishi uchun 1 ta elektron yetishmaydi. Shu sababli galogenlar vodorod hamda metallardan I ta elektron olib -1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi.
NaF ^-1, НСI^-1 KBr ^-1 CaJ₂ ^-1,
Ftor eng kuchli elektromanfiy element bo‘lganligi uchun u barcha birikmalarda -1
oksidlanish darajasini namoyon qiladi. Xlor, brom va yod esa kislorodli birikmalarida +1 dan +7 gacha bo‘lgan oksidlanish darajalarini ham namoyon etadi.
Galogenlarning atom tuzilishi:


₊₉ F Is ² 2s ² 2p ⁵ yoki [He] 2s ² 2p ⁵


₊₁₇ CI Is² 2s ² 2p⁶ 3s² 3p⁵ 3d⁰ yoki [Ne] 3s² 3p⁵ 3d⁰


₊₃₅ Br Is² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p⁵ 4d° yoki [Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p⁵ 4d⁰


₊₅₅J Is² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p ⁶ 4d¹⁰ 5s² 5p⁵ 5d° yoki [Kr] 4d¹⁰ 5s ² 5p⁵ 5d⁰