Dars mavzusi: Otlarning kelishik qo‘shimchalari bilan qo’llanishi 189-192- mashqlar Darsning maqsadi: Ta’limiy maqsad

5

-ning, -ga qo’shimchalari qo’yiladi

Husnixat daqiqasi.
“Rasmli lug’at diktanti”ni o’tkaziladi. Buning uchun o’qituvchi monitor orqali rasm ko’rsatadi, o’quvchilar esa rasmda namoyish etilgan narsalar nomini husnixat asosida daftarlariga yozadilar. Vaqtni tejash maqsadida keyingi slaydda to’g’ri javoblar ko’rsatiladi, o’quvchilar o’zaro sheriklari bilan daftarlarini almashtirib tekshiradilar. So’ng narsalar nomini ingliz tilidagi nomlarini aytadilar.
Topshiriqni to’g’ri va aniq bajargan o’quvchilar aniqlanib, rag’batlantiriladi.

t/r O’zbek tilida Ingliz tilida 1 ona 2 aka 3 singil 4 non 5 choynak 6 tandir 7 o’tin 8 daraxt 9 eshik 10 deraza

III. Yangi mavzuni bayoni.
Yangi mavzu 189- mashq asosida amalga oshiriladi. Buning uchun „Tahlil qolipi“ ta’limiy o’yinidan foydalaniladi. Buning uchun mashq shartiga ko’ra matn o’qitiladi va sarlavha topiladi. So’ng ajratilgan so’zlar quyida keltirilgan jadvalga yozib, so’zlarda ishtirok etgan egalik va kelishik qo’shimchalar nomi ostiga yozib chiqib tahlil qiladilar. Topshiriqni bajarishda juftlikda bajariladi.


2-topshiriq. „Tahlil qolipi“

Egalik qo’shimchalari

Kelishik qo‘shimchalari

So‘zlar

Birlik

Ko‘plik

I-sh

II-sh

III-sh

I-sh

II-sh

III-sh

B/k

Q/ k

T/k

J/k

O‘/k

Ch/k

Qarganing

-ning

parvozini

-i

-ni

O‘ljasini

-si

-ni

suvga

-ga

quvurga

-ga

quvurdan

-dan

Tumshug‘ida

-i

-da

Sizning bahoyingiz

Kichik jamoalar topshiriqni bajarib bo’lgach, monitor orqali to’g’ri javoblar tekshiriladi. Xatolikka yo’l qo’ygan jamoalarning noto’g’ri javoblari tahlil qilinadi.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
190-mashq “Lisoniy qolip”dan foydalangan holda tashkil etiladi. O‘quvchilar mashq matnidagi gaplarni o‘qib chiqadilar. O’qituvchi tomonidan tayyorlangan ushbu jadval ko’rsatiladi. O’quvchilarning vazigasi berilgan so’zlarga kelishik qo’shimchalarini qo’shib bog’langan so’z birikmasi hosil qiladilar. Topshiriqni bajarishga ajratilgan vaqt tugagach, o‘qituvchi o‘quvchilarning ishlarini tekshiradi. Bu metod qisqa vaqt ichida o‘quvchilarni mustaqil ravishda bilimlarini amalda qo‘llay olishini tekshirishga imkon beradi.


3-topshiriq. “Lisoniy qolip”

So‘zlar	-ning	-ni	-ga	-da	-dan	Bog‘langan so‘zlar
Zag’izg’onlar	+					odati
kuz				+		o’g’irlaydi
Yong’oq		+				o’g’irlaydi
Yong’oq		+				ko’mib qo’ydi
yer			+			ko’mib qo’ydi
Yong’oq		+				yeb bo’lib
hisobi					+	adashib qoladi
yer				+		qolib ketgan
bahor						unib chiqadi

Dam olish daqiqasi.
Quyidagi boshqoritma bajartiriladi. Buning uchun o’quvchilar savollarga berilgan javoblarni raqamlar ostidagi kataklarga joylashtirsalar kalit so’z hosil bo’ladi.

1 b 2 o m 3 y a o l k d K i t o b k a b b l i

1. Bilimdan ortiq nima yo’q? ( boylik) 2. Bolalar qayerda bilim oladilar? ( maktab) 3. Qanday bola elga manzur? ( odobli)

Boshqotirma bajarib bo’lingach hosil bo‘lgan kalit so‘zga kelishik qo’shimchalarini qo’shib so’z birikma tuzish vazifasi beriladi. Bu topshiriq o’gzaki bajartirilsa, o’quvchilarda so’z boyligi oshadi fikrlash qobiliyatlari rivojlanadi.

Masalan:
Kitob- bilim bulog’i
kitobning varag’i
kitopni topshirdi
kitonga qaradi
kitobda berilgan edi
kitobdan ko’chirdi.
191-mashq. Berilgan so’zlarga mazmunan mos bo’lgan otlarni topib birikma tuziladi. Birikmada ishtirok etgan kelishik qo’shimchalari odatdagiday belgilanadi.
Bahor keldi, daraxtning bargi, bargini to’kdi, o’lkaga ketdi, maktabda ishlaydi, ishdan qaytdi.
V. Darsga yakun yasash va baholash.
Darsda faol qatnashgan o‘quvchilar rag‘barlantiriladi va baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish.
Uyda 192- mashqni shartiga ko‘ra bajarib kelish aytiladi O‘quvchilarga yaxshi tilaklar bildirilib darsga yakun yasaladi.