Dars turlari va tuzilishi

Dars turlari va tuzilishi.

Raximberdiyeva Iroda

Reja:

• 1.Oddiy dars turlari.
• 2.Asosiy dars turlari.
• 3.Oliy o’quv yurtlarida dars turlari.

Oddiy dars turlari

• Yangi bilimlarni bayon etish darsi.
• Egallangan bilimlarni mustahkamlash darsi.
• Umumlashtirish va takrorlash darsi.
• Nazorat darsi.

Maktab amaliyotida boshqa turdagi darslar - musobaqa darslari, maslahat darslari, anjuman darslari, bir-biriga o’rgatish darslari, ma’ruza darslari ham o’tkaziladi.

Yangi bilimlarni bayon etish darsi.

• Uning tuzilishi: darsning boshlanishini tashkil etish; darsning maqsad va vazifalarini bayon etish, yangi materialni tushuntirishga tayyorgarlik ko’rish (uy vazifasini tekshirish, avvalgi materiallarni qaytarish va hokazo), yangi materialni tushuntirish, darsni yakunlash va uyga vazifa berish.

Egallangan bilimlarni mustahkamlash darsi

• Uning tuzilishi: darsning boshlanishini tashkil etish, darsning maqsad va vazifalarini bayon etish, egallangan bilimlarni mustahkamlash, darsni yakunlash va uyga vazifa berish.

Umumlashtirish va takrorlash darsi.

• Uning tuzilishi: darsning boshlanishini tashkil etish, darsning maqsad va vazifalarini bayon etish, o’quv materialini umumlashtirish va tizimga solish, darsni yakunlash va uyga vazifa berish.

Nazorat darsi.

•  Uning tuzilishi: nazorat maqsadi va ishning tashkil qilinishi tartibini tushuntirish, nazorat mazmuni va uni bajarish usullari bilan tanishtirish, o’quvchilarning mustaqil ishlashini nazorat qilish, darsga yakun yasash.

Asosiy dars turlari.

• 1. Maxsus darslar.
• 2. Aralash darslar.

Maxsus darslar

•  O’zining funktsiyasi va mazmuni buyicha faqat bitta vazifani bajaradi: · yangi mavzuni o’rganish darsi; · bilimlarni mustahkamlash, ko’nikma va malakalarni shakllantirish darsi; · umumlashtirish va tizimlashtirish darsi; · bilim, mahorat va ko’nikmalarni nazorat qilish hamda tuzatish darsi.

Aralash darslar.

• Uning tuzilishi: tashqiliy qismi, uy ishini tekshirish, yangi mavzuni o’rgatish, yangisini ilgari urganilgan mavzu bilan solishtirish va mustahkamlash, amaliy topshiriqlarni bajarilishi, darsga yakun yasash va uyga topshiriqlar berish, uquvchilar bilimlarini baholash. Shunday qilib, an’anaviy (45-daqiqali) aralash dars asosan 7-ta bosqichtan iborat: · tashkiliy (1-2 daqiqa) · uy vazifasini tekshirish (5-7 daqiqa) · yangi mavzuga o’tish (2-3 daqiqa) · yangi mavzuni tushuntirish (10-12 daqiqa) · yangi mavzuni mustahkamlash (13-15 daqiqa) · uyga topshiriqlar berish (2-3 daqiqa) · o’quvchilarni baholash(1-2 daqiqa).

Oliy o’quv yurtlarida darsning turlari esa kuyidagicha:

•  ma’ruza; · seminar; · laboratoriya; · amaliy (praktikum).

¨ Didaktikada o’qitishni tashkil qilish shakllari, bu - ma’ruza, seminar, laboratoriya, uy vazifasi, fakultativ dars, qo’shimcha dars, ekskursiya, konferentsiya, diskussiya, suhbat, test, imtixon, konsultatsiya, amaliyot, olimpiada, fan tugaragi, mustaqil ta’lim va hokazolar. ¨ Umumiy urta ta’lim va urta maxsus bilim yurtlarida (maktab, gimnaziya, akademik litsey va kasb-xunar kollejlarida) uqitishning etakchi shakli bulib dars hisoblanadi. ¨ Dars – yaxlit tizim, uning tuzilish jarayonida ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi maqsadlar, mazmun, shakl, uslub va vazifalari yuzaga chiqadi. Yaxlit tizimni tuzish uchun o’qituvchi darsni rejalashtirish, unga yaxshi tayyorgarlik ko’rish kerak.

• ¨ Didaktikada o’qitishni tashkil qilish shakllari, bu - ma’ruza, seminar, laboratoriya, uy vazifasi, fakultativ dars, qo’shimcha dars, ekskursiya, konferentsiya, diskussiya, suhbat, test, imtixon, konsultatsiya, amaliyot, olimpiada, fan tugaragi, mustaqil ta’lim va hokazolar. ¨ Umumiy urta ta’lim va urta maxsus bilim yurtlarida (maktab, gimnaziya, akademik litsey va kasb-xunar kollejlarida) uqitishning etakchi shakli bulib dars hisoblanadi. ¨ Dars – yaxlit tizim, uning tuzilish jarayonida ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi maqsadlar, mazmun, shakl, uslub va vazifalari yuzaga chiqadi. Yaxlit tizimni tuzish uchun o’qituvchi darsni rejalashtirish, unga yaxshi tayyorgarlik ko’rish kerak.

 Rejalashtirish ikki xil bo’ladi: mavzuning taqvimiy rejasi va darsning taqvimiy rejasi. ¨ Darsga qator didaktik va tashkiliy talablar qo’yiladi. ¨ Buyuk pedagog Ya.A.Komenskiy ta’qidlaganidek, «o’quv jarayoni va oddiy va yoqimli bo’lishi shart». ¨ Didaktikada 2-ta asosiy dars tiplari ajratiladi: maxsus va aralash dars turlari. ¨ Maxsus darslar o’zining funktsiyasi va mazmuni buyicha faqat bitta vazifani bajaradi. ¨ Aralash darslar bir nechta vazifalarni bajaradi. ¨ An’anaviy (45-daqiqali) aralash dars asosan 7-ta bosqichtan iborat.

•  Rejalashtirish ikki xil bo’ladi: mavzuning taqvimiy rejasi va darsning taqvimiy rejasi. ¨ Darsga qator didaktik va tashkiliy talablar qo’yiladi. ¨ Buyuk pedagog Ya.A.Komenskiy ta’qidlaganidek, «o’quv jarayoni va oddiy va yoqimli bo’lishi shart». ¨ Didaktikada 2-ta asosiy dars tiplari ajratiladi: maxsus va aralash dars turlari. ¨ Maxsus darslar o’zining funktsiyasi va mazmuni buyicha faqat bitta vazifani bajaradi. ¨ Aralash darslar bir nechta vazifalarni bajaradi. ¨ An’anaviy (45-daqiqali) aralash dars asosan 7-ta bosqichtan iborat.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!