Dasturlash tillari tarix dasturlash tillari guruhlari delphi va c++ dasturlash tillari

Javada asosan 4 tipdagi dasturlar yoziladi:

1. 
   Standard applications - Linux, Mac yoki Windowsga o’rnatib, kundalik ishlatiladigan dasturlar: mp3 player, ofis, antivirus kabilar. Ular AWT, Swing yoki JavaFX texnologiyalari orqali tuziladi.
   
2. 
   Web Applications - tarmoq orqali ishlovchi ixtiyoriy dasturlar. Web dasturlar ikki qismdan, server tomon hamda klient tomon (brauzer) dan iborat. Javada faqat server tomon uchun dasturlar yoziladi. Bunda servlet, jsp, jsf kabi fundamental texnologiyalardan boshlab Swing, Play kabi freymworklardan foydalaniladi. Umuman olganda brauzer uchun dasturlar HTML, CSS hamda Java Script kabi tillarda yoziladi.
   
3. 
   Enterprise Applications - bu dasturlar yirik salmoqqa ega bo'lib, odatda katta jabhalarda ishlatiladi. Banklar, tashkilotlar yoki astronomiya kabi sohalarda keng qo’Ilaniladi. Ular yuqori xavfsizlik, yiiklatnani serverlarga teng taqsimlash (load balancing) yoki klask-rlasli (clustering - katta tizimdan xuddi yagona obyekt sifatida loyiljilanisli) kabi sitatlarni talab qiladi.
   
4. 
   Mobile Applications - Javada mobil qurilmalarga mos

Java (ilitla dastur tuzilishi
Java dasturlash tilini tushish uchun JDK (Java Development Kits) o'miitiladi, ny,nr и bo'lmasa JDK ni yuklab olish kerak (1- ilovaga qaralsin) Javada tuziladigan dastur asosan Eclipse yoki NetBeans muhitidan foydalanib yaraliladi (2- va 3- ilovalarga qaralsin).
Ammo JDK o`rnatilgan kompyuterlarda oddiy matn muharrirlaridan foydalanib ham Java (ilidagi dasturlarni yozish mumkm(l- ilovaga (qaralsin).
Quyida Eclipse miihilidan loydalanib Java tilida yozilgan dastlabki dastur kodini kcltiramiz
1. public class Dastlabki_Dastur {
1.public static void main (String args)
3.System.out.println ("Salom! Men Javaman") ;
Bu dastur kodi ishga tushirilganda ekranga
Salom! Men Javaman
xabari chiqadi. Javada har bir dastur sinflarda yoziladi. Shuning uchun ham bizning dasturimiz
public class Dastlabki_Dastur satri bilan boshlandi. Sarlavhadagi class so’zi dastur uchun zaxiralangan kalit so’z hisoblanadi. Bu kalit so’zdan keyin yozilgan Dastlabki_Dastur sinf nomi bo’lib xizmat qiladi. Har bir sinf ‘{’ bilan boshlanib *}’ bilan yakunlanadi. Javada har bir to’g’ridan- to’g’ri ishga tushiriladigan dastur kodida mainO metodi bo’lishi talab etiladi. Yuqoridagi dasturda u 2- satrdan boshlab yozilgan. Javada metodlarning tanasi ham '{}’ belgilar ichida yoziladi. Dasturning 3- satrida Salom! Men Javaman xabarini chiqarish uchun System.out.println() buyrug’idan foydalanilgan.
Dasturda metod nomi oldidan uning murojaat huquqi (bizda u public),uning qaytaradigan qiymatiga mos tur(bizning misolimizda u void) yoziladi. Metodning umumiyligini ajratish uchun static kalit so’zidan foydalanilgan, ya’ni static kalit so’zi biz yaratgan metodimiz umumiy ekanligini taminlaydi. void bu metodning qiymat qaytarmasligini bildiradi. Shuni ham ta’kidlash lozimki, dasturda ishtirok etuvchi metodlar 2 xil bo’ladi:

1. 
   Qiymat qaytaradigan metodlar;
   
2. 
   Qiymat qaytarmaydigan metodlar.
   

Dastur ishni boshlaganda, dastlab mainQ metodiga murojaat qiladi.