Davlat boshqaruvi shakllarining turlari, muhim elementlari

Mutlaq monarxiya boshqaruv shaklida davlat boshlig‘i hokimiyatdan muddatsiz, ya’ni umrbod foydalanadi, taxtni meros yoki qarindoshlik senzi bo‘yicha egallaydi hamda o‘z xatti-harakatlari uchun qonun yoki biror davlat organi oldida javobgar bo‘lmaydi, balki faqat xudo oldida mas’uliyatning mavjudligida namoyon bo‘ladi. Mutlaq monarxiyaning o‘ziga xos yana bir xu- susiyati shundaki, mazkur boshqaruv shakliga asoslangan davlatlar qonunlari- da davlat boshlig‘i, ya’ni monarx tomonidan qabul qilingan qonun yoki boshqa turdagi huquqiy hujjatning biror-bir shaxs tomonidan bajarilmasligi holatida u faqat yuridik javobgarlikka tortilibgina qolmay, balki monarx xudoning yerdagi vakili hisoblangani uchun uning amrini bajarmaslik katta gunoh sanaladi va xudoning qahriga uchraydi hamda inson o‘limidan so‘ng narigi dunyoda xudo oldida ham javob berishi haqida uqtiriladi. Monarx hokimiyati ilohiylashtirilgan shaklda namoyon bo‘ladi²⁷.
Davlat boshqaruvi shakli davlatni bir kishi boshqarib turishi bilan tavsiflanadi. Qonun chiqaruvchi organ, shuningdek, ijroiya va sud hokimiyati monarx qo'lida to'plangan. Saudiya Arabistoni, Ummon, Birlashgan Arab Amirliklari knyazliklari, Qatar kabi mutlaq monarxiyaga ega davlatlarni qayd etishimiz mumkin²⁸.
Mamlakatni monarx boshqaradi, uning qoshida maslahat organi yoki parlament (u eng hurmatli shaxslarni o'z ichiga oladi) mavjud. Biroq, ikkinchisining barcha qarorlari, shunga qaramay, toj kiygan shaxsning roziligini talab qiladi. Konstitutsiya rolini musulmonlarning muqaddas kitobi - Qur'on o'ynaydi. Mutlaq monarxiyaning arab shakllaridagi oila kengashi norasmiy muassasa bo'lib, unga monarxning qarindoshlaridan tashqari alohida hurmatga sazovor bo'lgan Qur'on mutaxassislari ham kiradi. Shunday paytlar bo'lgan oila kengashi(masalan, ichida Saudiya Arabistoni) podshohni taxtdan ag'dardi, uning o'rniga oilaning yangi a'zosi saylandi. Monarx nafaqat mamlakatni boshqaradi, balki dunyoviy va ma'naviy hokimiyatni birlashtirib, eng yuqori ma'naviy martabani egallaydi. Musulmon dini davlat sifatida tan olingan davlatda u imom hisoblanadi. Shuning uchun Yaqin Sharqda mavjud bo'lgan zamonaviy mutlaq monarxiya absolyutistik-teokratik deb ataladi²⁹.
Mutlaq monarxiyaga ega mamlakatlar feodal zodagonlar negizida shakllangan bo‘lishiga qaramay, ular hozirda neft boyliklari hisobiga gullab-yashnamoqda. Hokimiyatning katta qismi yirik moliyaviy burjuaziyada to‘plangan. Monarxiya saqlanib qolgan, parlamenti va konstitutsiyasi bo'lmagan Fors ko'rfazi mamlakatlari o'z fuqarolarini ancha badavlat odamlarga aylantirdi. Misol uchun, eng nufuzli davlatda bepul dori-darmonlar, bepul ta'lim va texnik xizmat ko'rsatish mavjud ta'lim muassasalari tinchlik. Davlat yosh oilalarni uy-joy bilan ta’minlaydi. Arab davlatlari mutlaq monarxiya bilan farovonlik davlatlari xalq farovonligini oshirishga qaratilgan³⁰.