Davlat funksiyalari

Davlatning ichki va tashqi funksiyalari hamda ularga ta`sir qiluvchi omillar 
Jamiyat va uning siyosiy tuzumi rivojlana borishi oqibatida davlatning 

funksiyalari tizimvda ham o`zgarishlar sodir bo`lib turgan, shu jumladan tamoman

yangi funksiyalar paydo bo`lgan. Bu holat keng ijtimoiy taraqqiyot sababli yuz 
bergan. Tarixda qullar va quldorlar, krepostnoy dehqonlar va feodallar, yollanma
ishchilar va kapitalistlar bo`lganligini inkor yetish mumkin emas. Shu boisdan 
quyida davlat funksiyalarini quldorlik, feodal, burjua (kapitalistik), sobiq SSSR
davlatlari misolida ko`rib o`tamiz. 
Quldorlik davlatlarining quyidagi funksiyalari mav-jud bo`lganligini aslo
inkor yetish mumkin emas. S.Ayniyning «Qullar» romanida yozishicha, O`rta 
Osiyoda hatto XVIII asrgacha qul bozorlari mavjud bo`lgan ekan. Qur`onda va
musulmon huquqining boshqa manbalarida qullarning mavjud bo`lganligi, ularning 
huquqiy maqomi haqida ko`plab ma`lumotlar uchraydi.
Quldorlik davlatlarining ichki funksiyalari
1. Davlatning xo`jalik yuritish faoliyati. Buni umumiy ommaviy ishlar 
yuritish funksiyasi, deyish mumkin. Bu faoliyat mamlakatning, urug` Yoki
qabilaning umumiy manfaatlarini nazarda tutib, olib borilgan. Bu funksiya, 
ayniqsa, Sharqda ma`lum darajada rivoj topgan. Chunki bu mintaqada
dehqonchilik ishlari sugorish asosida olib borilgan, buning uchun esa kanallar 
qurish, suvni xo`jaliklar o`rtasida taqsimlash kabi masalalar davlat organlari
tomonidan bajarilgan. 
2. Quldorlar mulki va manfaatlarini qo`riqlash. Bu funksiyani amalga
oshirish uchun qadimgi davlatlar qator huquqiy normativ hujjatlarni qabul qilgan 

---

---

va ularga rioya etilishini ta`minlab turganlar, boshqa mulkiy munosabatlarni

tartibga solish choralarini ishlab chiqqanlar. 
3. Quldorlik davlatlarida kullar va boshqa ezilgan omma qarshiligini
bostirish funksiyasi bo`lgan. Chunki qullar deyarli huquqsiz bo`lib, o`z 
quldorlariga xizmat qilgan, agar ular bu og`ir hayotdan norozi bo`lib, g`alayon
ko`tarsa, quldorlik davlati tomonidan ayovsiz ravishda bostirilgan, albatta. 
4. Quldorlik davlatlari xalq ommasini g`oyaviy tomondan davr ruhida
tarbiyalash funksiyasini ham bajargan. Bunda quldorlik tuzumini nazariy jihatdan 
asoslashga, qullar qo`zg`olonini jamiyat uchun xavfli kuch, deb ko`rsatishga
harakat qilishgan. Bunda dunyoviy ilmiy bilimlarnitsg pastligi sababli quldorlik 
davlatlari aholiga g`oyaviy tarbiya berish maqsadida diniy aqidalardan keng
foydalangan.