Davlat univyersiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti

Foydanilgan adabiyotlar ro’yxati...............................................................35


Kirish
Bozor iqtisodiyoti sharoitida vujudga keladigan noaniqlik va tavakkalchilik sharoitlarida ishlab chiqarish korxonalari va firmalari faoliyati tahlilida ekonometrik modellardan foydalanish, bozor kon’yunkturasini ekonometrik tadlil qilish, raqobatchi korxona va firmalar xatti-harakatini nazorat qilish, korxonalar ishlab chiqarish faoliyatiga ta’sir etuvchi omillarni ajratish va tahlil qilish, asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlarini kelgusiga prognozlash, inflyasiya va ishsizlik jarayonlarini o‘rganish muhim hisoblanadi. Iqtisodiy ma’lumotlarning statistik tabiati. Iqtisodiy ma’lumotlarni qayta ishlash. Bog‘liq va bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchilarni tanlash. Natijaviy ko‘rsatkich va ta’sir etuvchi omillar. Endogen va ekzogen omillar. Fiktiv uzgaruvchilar. Omilli va natijaviy belgilar. Ekonometrik modellarni tuzishga bo‘lgan talablar. Omillar o‘lchov birligini tanlash. Dastlabki axborotni shakllantirish. Vaqtli qatorlar va fazoviy ma’lumotlarning farqlari. Panel ma’lumotlari. Asosiy tushunchalar. Tasodifiy miqdor to‘g‘risida tushuncha. To‘plam to‘g‘risida tushuncha. Bosh, tanlama, cheklangan, cheksiz to‘plamlar. To‘plam birligi, elementi, kuzatish. Diskret tasodifiy miqdorlar. Uzluksiz tasodifiy miqdorlar. Tasodifiy miqdor taqsimotining miqdoriy xaraktyeristikalari. O‘rtacha qiymat. Matematik kutilish. Dispyersiya. Tasodifiy miqdorning standart chetlanishi. Tasodifiy miqdorning variatsiya koeffitsienti. Belgi, arifmetik o‘rtacha. Variatsiya. Variant, variatsion qator. Chastota, absolyut miqdor, nisbiy chastota. Variatsiya chegarasi, ekstremal qiymat. O‘rtacha chiziqli farq. Torttirilmagan va torttirilgan o‘rtacha. Dispyersiya. Variantlarning arifmetik o‘rtachasi va o‘rtacha kvadrati. O‘rtacha kvadratik farq. Variatsiya koeffitsienti. Nisbiy ko‘rsatkich. Ekssess. Asimmetriya -bozor munosabatlari sharoitida milliy iqtisodiyot va uning tarmoqlari kabi murakkab iqtisodiy tizimlarni ekonometrik modellashtirish asoslarini o‘rgatishdan, o‘rganilayotgan jarayonlarga iqtisodiy-statistik va ekonometrik usullarni qo‘llashni, iqtisodiy dinamikani o‘rganishda turli xil funksiyalar, ekonometrik modellarni kompyutyer dasturlari yordamida echish va olingan natijalarni iqtisodiy tahlil qilish bo‘yicha boshqaruv qarorlarini qabul qilishda yo‘nalish profiliga mos bilim, ko‘nikma va malakalarini shakllantirishdan iborat turli mulkchilik shaklidagi korxonalarning iqtisodiyotni modyernizatsiyalash sharoitida qaror qabul qilish jarayonlarini amalga oshirishda, ularning iqtisodiy ko‘rsatkichlarini tahlil qilishda va ushbu sohada vujudga kelishi mumkin bo‘lgan amaliy muammolarni echishda ekonometrik usullar va modellar hamda zamonaviy axborot texnologiyalaridan samarali foydalana olishni o‘rgatishdan iborat.
Iqtisodiyotni modyernizatsiyalash sharoitida o‘zgarib turuvchi raqobat muhiti va bozor sharoitlarini ilg‘ab olish, ularning mohiyati hamda qonuniyatlarini chuqur tahlil qilishda ekonometrik usullar va modellardan foydalanish yordamida makroiqtisodiy indikatorlarni prognozlash, tavakkalchilik va noaniqlik sharoitida optimal iqtisodiy qarorlar qabul qilish. Iqtisodiyotni modyernizatsiyalash va ishlab chiqarishni divyersifikatsiyalash, taqchil resurslardan oqilona foydalanish, ishlab chiqarishga innovatsiyalar kiritish orqali ishlab chiqilayotgan mahsulotlarning raqobatbardoshligini oshirishdan iborat.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida vujudga keladigan noaniqlik va tavakkalchilik sharoitlarida ishlab chiqarish korxonalari va firmalari faoliyati tahlilida ekonometrik modellardan foydalanish, bozor kon’yunkturasini ekonometrik tadlil qilish, raqobatchi korxona va firmalar xatti-harakatini nazorat qilish, korxonalar ishlab chiqarish faoliyatiga ta’sir etuvchi omillarni ajratish va tahlil qilish, asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlarini kelgusiga prognozlash, inflyasiya va ishsizlik jarayonlarini o‘rganish muhim hisoblanadi.¹.