1. Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomi: BMT Nizomi davlatlar oʻrtasida
suveren tenglik tamoyilini oʻrnatadi va davlatlar oʻrtasidagi nizolarni tinch yoʻl bilan
hal etish muhimligini taʼkidlaydi.
2. Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to'g'risidagi xalqaro pakt:
Ushbu shartnoma barcha odamlarning sog'lig'i va farovonligi uchun mos keladigan
turmush darajasiga, shu jumladan ishlash, oziq-ovqat va sog'liqni saqlashga bo'lgan
huquqini tan oladi. Ushbu shartnoma ko'pincha qarzni qayta tuzish va qarzni
yengillashtirish bo'yicha munozaralarda qo'llaniladi, chunki yuqori darajadagi
qarzga duch kelgan mamlakatlar o'z fuqarolariga asosiy xizmatlarni taqdim etishda
qiynalishi mumkin.
3. Xalqaro Valyuta Jamg'armasi (XVJ) kelishuv moddalari: XVJ to'lov
balansida muammolarga duch kelgan a'zo mamlakatlarga moliyaviy yordam
ko'rsatadigan xalqaro tashkilotdir. XVF Bitim moddalarida aʼzo davlatlar XVF
kreditlarini olish uchun bajarishi kerak boʻlgan shartlar, jumladan, iqtisodiy
islohotlarni amalga oshirish va toʻlov balansi muammolarining asosiy sabablarini
bartaraf etish boʻyicha majburiyatlarni belgilaydi.
4. Birlashgan Millatlar Tashkilotining tashqi qarz va inson huquqlari
bo'yicha yetakchi tamoyillari: Bu tamoyillar BMT Inson huquqlari bo'yicha
kengashi tomonidan 2012 yilda qabul qilingan bo'lib, qarzni qayta tuzish va qarzni
yengillashtirish jabrlangan aholining inson huquqlarini buzmasligini ta'minlash
muhimligini ta'kidlaydi.
Ushbu huquqiy tamoyillar va hujjatlar davlat tashqi qarzlarini tartibga solish
uchun foydali asos bo‘lsa-da, ularni qo‘llash bilan bog‘liq qator cheklovlar va
qiyinchiliklar ham mavjud. Masalan, suveren daxlsizlik tamoyili kreditorlar uchun
davlatlarga nisbatan sud qarorlarini ijro etishni qiyinlashtirishi mumkin, shu bilan
birga odiy qarz tushunchasi aniq belgilanmagan va har xil talqin qilinishi mumkin.
Bundan tashqari, ushbu huquqiy tamoyillarning qo'llanilishiga siyosiy mulohazalar,
jumladan, kreditorlar va qarzdor mamlakatlar o'rtasidagi kuch nomutanosibligi ta'sir
29
ko'rsatishi mumkin, bu esa qarz bitimlarining adolatli va shaffof tarzda tuzilishi va
bajarilishini ta'minlashni qiyinlashtirishi mumkin.
30
Do'stlaringiz bilan baham: |
