Daʼvogar "Termiz Аgromashmontaj" mchJ taʼsischisi Sh. Mamadaliev javobgar

Savollar 

I. Masalaning nazariy-doktrinal asoslari 

1.  Jamiyat  taʼsischisining  (ishtirokchisining)  jamiyatni  boshqarishdagi 

huquqlarini tahlil qiling. 

MChJ  faoliyatning  istalgan  (qonunchilik  bilan  taqiqlanmagan)  turini  amalga 

oshirishga haqlidir, lekin 2001 yil 6 dekabrdagi N 310-II Oʼzbekiston Respublikasining 

«Masʼuliyati  cheklangan  va  qoʼshimcha  masʼuliyatli  jamiyatlar  toʼgʼrisida»gi 

Qonuniga  muvofiq,  MChJ  ustavida  ushbu  MChJ  faoliyatining  narsasi  belgilangan 

boʼlishi lozim, yaʼni maxsus huquqiy layoqati belgilanadi. 

 

Bizning  fikrimizcha,  bu  holat  bozor  iqtisodiyoti  va  tadbirkorlik  faoliyatining 

ruhiga  mos  kelmaydi,  sababi  shuki,  bu  tadbirkorlik  subʼektining  tanlov  erkinligini 

cheklaydi, chunki taʼsischilar oʼzlari tuzayotgan MChJ shugʼullanishi mumkin boʼlgan 

barcha  faoliyat  turlarini  aniq  va  toʼliq  oldindan  koʼra  oladi,  deb  tasavvur  qilish  qiyin. 

MCHJ  ishtirokchilari  jamiyatni  boshqarishda  bir  qancha  huquqlarga  ega. 

MChJning,  shuningdek,  uning  ishtirokchilarining  huquqiy  maqomi  Oʼzbekiston 

Respublikasi  FK,  Oʼzbekiston  Respublikasining  «Masʼuliyati  cheklangan  va 

qoʼshimcha  masʼuliyatli  jamiyatlar  toʼgʼrisida»gi  Qonuni  bilan  belgilanadi. 

Yuqoridagi  Qonun  MChJning  huquqiy  maqomini,  uning  ishtirokchilarining  huquqlari 

va majburiyatlarini, uning tuzilishi, qayta tashkil etilishi va tugatilishi tartibini belgilab 

beradi.  Masʼuliyati  cheklangan  jamiyatlar  toʼgʼrisidagi  qonunchilik  boshqa 

qonunchilik hujjatlarini ham oʼz ichiga oladi. 

 

MChJ  oʼzining  rivojlanishi  uchun  aktsiyalarni  chiqarish  orqali  mablagʼlarni  jalb 

etishi mumkin emasligini ham aytib oʼtish lozim. 

Shuning  uchun  qarz  mablagʼlari  MChJ  qoʼshimcha  resurslarining  asosiy  manbai 

hisoblanadi.  Ularni  olish  uchun  MChJ  xoʼjalik  shirkatining  ishtirokchilari  shirkat 

majburiyatlari  boʼyicha  subsidiar  javobgarligi  bilan  bogʼliq  boʼlgan  xoʼjalik 

shirkatining  oʼziga  xos  afzalligidan  foydalana  olmaydi  (qoʼshimcha  masʼuliyatli 

jamiyat  bundan  istisno–Oʼzbekiston  Respublikasi  FK  63-moddasiga  qarang).  Ustav 

kapitali  miqdori  kichik  boʼlganda  MChJ  ishtirokchilari  uni  rivojlantirish  uchun  MChJ 

qarzlari  boʼyicha  javobgarlikni  oʼz  zimmalariga  olishga,  oʼz  kafilligi  bilan  kreditlar 

---

qaytarilishi va MChJ qabul qilgan boshqa majburiyatlarning bajarilishini taʼminlashga, 

shuningdek,  MChJ  ga  qarz  olish,  ijara  shartnomalari  va  hokazolar  boʼyicha  pul 

mablagʼlari 

va 

mol-mulkini 

berishga 

majbur 

boʼladi. 

“Mas’uliyati  cheklangan  hamda  qo`shimcha  mas’uliyatli  jamiyatlar  to`g`risida”gi 

qonunning 8-moddasiga asosan quyidagi huquqlar keltirib o`tilgan: 

➢ 

ushbu  Qonunda  va  jamiyatning  ta’sis  hujjatlarida  belgilangan  tartibda 

jamiyatning ishlarini boshqarishda ishtirok etish;  

➢ 

qonun  hujjatlarida  va  jamiyat  ta’sis  hujjatlarida  belgilangan  tartibda 

jamiyatning  faoliyati  to‘g‘risida  axborot  olish  hamda  uning  buxgalteriya  daftarlari  va 

boshqa hujjatlari bilan tanishish; 

 

➢ 

foydani taqsimlashda ishtirok etish; 

➢ 

jamiyatning  ustav  fondidagi  (ustav  kapitalidagi)  o‘z  ulushini  yoxud  uning 

bir  qismini  ushbu  Qonunda  va  jamiyatning  ustavida  nazarda  tutilgan  tartibda  mazkur 

jamiyatning bir yoki bir necha ishtirokchisiga sotish yoki o‘zga tarzda ularning foydasiga 

voz kechish; 

 

➢ 

jamiyat  boshqa  ishtirokchilarining  roziligidan  qat’i  nazar  ushbu  Qonunda 

va  jamiyatning  ta’sis  hujjatlarida  nazarda  tutilgan  tartibda  istalgan  vaqtda  jamiyatdan 

chiqish; 

➢ 

 jamiyat  tugatilgan  taqdirda,  kreditorlar  bilan  hisob-kitob  qilinganidan 

keyin qolgan mol-mulkning bir qismini yoki uning qiymatini olish