“Defektologiya” yo'nalishi 11-guruh tinglovchisi Tosheva Nasiba Chinpo'latovnaning Sigmatizm –turlari va bartatraf etish metodikasi

II.BOB. Sigmatizm nutq buzilishi va bartatraf etish metodikasi
2.1 Sirg`aluvchi tovushlarni nutqqa qo`yish va mustahkamlash
Sigmatizmlarni bartaraf etish uchun kamchilik xarakteriga qarab, turli metodlarni qo’ llash mumkin.

• Tish aro sigmatizmini bartaraf etishda lotoped bolaga yuqori va pastki tishlarni bir-biriga yaqinlashtirib, tilning uchini pastki tishlar orqasiga qo’ yib s tovushini talaffuz etishni buyuradi va s tovushi aniq eshitilmasa unga yordam beradi. Bunda lotoped zond yoki gugurt cho’ pi bilan tilning uchini pastki tishlar orqasiga bosib turib, s tovushini ayttirib ko’ radi. Shunda s tovushi aniq hosil bo’ ladi. Keyinchalik s tovushi unli tovushlarga qo’ shib talaffuz etiladi.

S tovushi aniq, to’ g’ ri hosil bo’ lgandan so’ ng z tovushini talaffuz etishga
o’ tiladi. Bunda s tovushiga ovoz qo’ shib talaffuz etilsa, z tovushi hosil
bo’ ladi.

Sirg‘aluvchi tovushlarni nutqga qo‘yish, mustaxkamlashga oid o‘yinlar.
Tovushlar talaffuzining buzilishi aoosan artikulyasion jihatdan talaffuz qilish qiyin bo‘lgan tovushlarda qo`zatiladi.SHunday tovushlar qatoriga sirg‘aluvchi va shovqinli tovushlar kiradi.
Bu tovushlardagi kamchiliklarni bartaraf etish ishlarini bolalar uchun qiziqarli bo‘lgan o‘yin faoliyati bilan bog‘lab o‘tish orqali,korreksiyalash ishining samarahorligi oshadi.
Nasos” o‘yini.
Maqsad: Bolalarga “S” tovushini to‘g‘ri talaffuz etishga o‘rgatish.
O‘yinning borishi: Bolalar stulchalarda o‘tirishadi.Tarbiyachi bolalarga shunday deydi: - Hozir biz velosipedda sayr qilamiz.Velosipedda sayr qilishdan avval uning kamerasiga havo damlanganmi yoki yo‘qmi shuni tekshiramiz.Velosiped uzoq vaqtgacha minilmaganligi sababli kamerasi bir oz bo‘shab qolibdi.Unga dam berish kerak.Nasos bilan kameraga havo yuboramiz.Nasosdan chiqayotgan haqo S-S-S,deb ovoz chiaradi.Bolalar avval birma-bir,so‘ngra birgalikda nasos harakatiga taqlid qilib,kameraga dam uradilar.Kameraga dam berish vaqtida S-S-S tovushini cho‘zibroq etadilar.
Metodik ko‘rasatma: Bolalar S tovushini to‘g‘ri talaffuz ishlari uchun lab,til holati va okimining til o‘rtasidan ishga z’tibor berib borish zarur.