Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti “Moliya va moliyaviy texnologiyalar” yo’nalishi 6mm-20 guruhi talabasi Saydullayev Oybek

Mahalliy byudjetlarni tuzish, shakllantirish, harajatlarni moliyalashtirish masalalari OʻzRning 2000-yil 14 dekabrda kabul qilingan “Byudjet tizimi toʻgʻrisida” qonuniga muvofiq amalga oshiriladi.Mahalliy byudjet shahar tuzilishining markazlashgan shakllangan moliyaviy jamg’armasi, shuningdek uning shakllanishi, shakllanishi, tasdiqlanishi va ijro etilishi jarayonidir. Uning bajarilishini nazorat qilish mahalliy hokimiyat organlari tomonidan mustaqil ravishda amalga oshiriladi. Smeta kompozitsiyasi, ayrim hududlar va shahar korxonalari hisob-kitoblari xarajatlarini o’z ichiga olishi mumkin.

Mahalliy byudjet har bir darajadagi yuridik jihatdan sobitqadam manbalar hisobidan shakllanadi. Byudjet mablag’lari mahalliy davlat soliq organlari tomonidan muayyan huquqlarni amalga oshirish, davlat tasarrufida bo’lgan xususiylashtirishdan tushadigan daromadlar, kommunal mulkni ijaraga berish, subvensiyalar, subsidiyalar, transfertlar va hokazolarni topshirish uchun beriladigan chegirmalardir.

Budjetlar o’rtasidagi munosabatlar mablag’larning ba’zilari boshqalar mablag’lariga o’tkazish yo’li bilan amalga oshiriladi: yuqori darajadagi mablag’lar quyi organlarga maqsadli mablag’ ajratadi va hokazo. Bunday tartibga solishning maqsadi – turli darajadagi byudjetlar o’rtasida manbalarni taqsimlash.

Mahalliy byudjetga turli ijtimoiy, ekologik, iqtisodiy dasturlar va hokazolarni amalga oshirish uchun mablag’larni o’tkazish mumkin bo’lgan maqsadli va zaxira mablag’lar kiritilishi mumkin. Budjetlar o’rtasidagi munosabatlar ularni normativ hujjatlarda belgilash yoki davlat va mintaqalar o’rtasida vakolatlarni taqsimlash to’g’risidagi bitimlar tuzish yo’li bilan tartibga solinadi.Har bir davlat uchun byudjet samarali ijrosini ta’minlash byudjet siyosatining hamda byudjet jarayonini boshqarishning asosiy talablaridan biri bo’lib hisoblanadi.

Davlat byudjeti samarali ijrosini ta’minlash O’zbekiston uchun ham moliya- byudjet islohotlarini amalga oshirishdagi muhim masaladir. Prezidentimiz akademik I.Karimov ta’kidlaganidek ko’rsatib o’tganidek, «Islohotlarning ikkinchi bosqichida byudjet siyosatining eng muhim vazifasi iqtisodiyotni byudjet taqchilligini cheklash hisobiga barqarorlashtirish vazifalarini hal etishdan iborat.