Dereklerden paydalaniw
Download 190.35 Kb. Pdf ko'rish
|
evropada oyaniw
|
Etnologiyaniń metodlari:
1) Jazba dereklerdi uyreniw Bunda qadimgi ham orta ásirlerde jasaǵan xaliqlar etnologiyasin uyreniwde zardushtiyliktiń muxaddes kitabi qádimgi turkiy bitikler, suǵdiy jaziwlari, «Qadimgi xaliqlardan qalǵan estelikler», «Devonu luǵatit turk», Abu Bakir Narshaxiydiń «Evropa tariyxi», », Abulǵaziy Bahadirxanniń «Shajaray turk», Muxammed Salixtiń «Shaybaniynama» siyaqli shiǵarmalari úlken áhámiyetke iye. 2) Xaliq awiz-eki tvorchestvosi: Qayumars, Jamshid hám Siyawish apsanalari, Tumaris hám Shirak haqqindaǵi qissalar, dástanlari h.t.b. 3) Arxeologiyaliq materiallar: Jazba hám awize 1 ki dereklerge qaraganda arxeologiyaliq izertlewlerden tabilǵan materiallar isenimlirek esaplaniladi. Bul materiallar tiykarinda aniagliwmatlar beriwge boladi. Mis: Arxeologiyalik zatlay derekler ata- babalarimiz jasaǵan mákan jaylar, miynet kurallari, qurilǵan jaylar suw inshatlari esaplanadi. 4) Tiltaniw metodi: Bul usildin áhámiyeti túrli tillerdegi belgili sózlerdi aniqlawdan ibarat, bul óz gezeginde jaqin tiller qatnasiqlari shegarasi hám olardiń jaqinliǵi, baylanisliǵi dárejesin aniklawǵa múmkinshilik beredi 5) Statistik metodi: Etnologiyada statistik metodi ózine tán metod tiykarinda qollaniladi. Etnologiya pán sipatinda jakin arada payda boliwina qaramastan usi statistikaliq maǵliwmatlar kóp materiallar bermekte. Mis: Xaliqti dizimge aliw, jámiyetlik-demografiyaliq sawallar aliw h.t.b. 1 1. Ashirov A., Atadjanov Sh. «Etnologiya». T-2007 8 6) Dala izertlewleri (ob`ektda statsionar izertlew keminde 1-jil dawam etiwkerek). Úyrenilip atirǵan etnik aymaqta uzaq múddet dawam etken ilimiy izertlewler júrgiziw bul orin toliq úyreniwge járdem etedi. Etnolog izertlewshi dáslepki 2-3 ay dawaminda bul aymaq benen tanisiwi múmkin, biraq toliq magliwmatlar toplaw ushin statsionar túrde izertlew jumislari júrgiziw kerek. Etnoslar arasinda kóbirek bolip izertlew júrgiziw bul etnoslar boyinsha toliq maǵliwmatlaraliw múmkinshiligin beredi. MIS: amerikali etnolog ilimpaz L.Morgan Amerikadaǵi indeytslerdiń arasinda boliwi, yamasa rus etnolog ilimpaxi Mikluxo Maklay Jana Gveniya papuaslariniń arasinda bolip júrgizgen izertlewleri bir jildan artiq dawam etedi, nátiyjede júdá kóplegen etnografiyaliqmateriallar toplawǵa erisedi. Etnologiyaniń tiykari baǵdarlari: Evolyutsionizm-adam tabiyattin bir kisimi hám ol tábiyatqa tán uliwma nizamliqlar menen birge rawajlanadi. Demek, barliq insanlar psixologiyalik hám intellektual jaqtan bir qiyli tábiyatli hám olar tek ozine tán bolǵan uliwma qásiyetlerge iye bolǵan mádeniyat jaratadi Evolyutsionizm pikir qollap-quwatlawshi ilimpazlardan Eduard Teylor «Ibtidoiy madaniyat», Genri Morgan «Kadimgi jamiyat», Mak Lennon «Patriarxat nazariyasi» h.t.b. |
