Development and innovations in science

DEVELOPMENT AND INNOVATIONS IN SCIENCE 
International scientific-online conference
41 
taʼminlovchi omil boʼla olmaydi. Balki bu qobilyatni rivojlantirish uchun vaqt va pedagog 
kuzatuvida mashqlar talab qilinadi. 
Ritmik ijro faqat praktik mashgʼulotlar orqaligina yoʼlga qoʼyiladi va hach qanday 
tushuntirish mashqlar oʼrnini bosa olmaydi. Takt boʼlaklarini sanash uzunlikni chiqarish 
vositasi sifatida oʼrgatishning avvalgi bosqichidagina qoʼl kelishini xisobga olish kerak.
Musiqiy ritm mexanik aniqlik va oʼlcham harakatidan yiroq boʼlishi mumkin. 
Koʼpincha u oʼzgaruvchan, egiluvchan va rang-barang boʼlishi mumkin. Аsar avtorining 
koʼrsatmalari qatʼiy deb boʼlmaydi. Ijodkorning nota yozuvlari ijrochiga kuyning fikrini 
ochib berishda ozmi-koʼp darajada yordam beruvchi sxemadir. Shuning uchun birgina 
asarni har qaysi ijrochi ijrosi bir –biridan farqli boʼlib, bu farq metro-ritmga ham taʼsir 
etganligiga guvoh boʼlamiz. Nay cholgʼusiga koʼpincha mohirona xarakterdagi asarlar 
yuklanadi. Ritmik aniqliksiz ijro etilgan qismlar koʼrimsiz va maʼnosiz boʼlib, mohirona 
(virtuoz) ijro tasavvuri yoʼqoladi. Ijrochilik ritmiga erishish uchun avvalo oʼquvchida ichki 
metro-ritmik pulьsni his qilish qobilyatini rivojlantirish darkor. Pulьsatsiyani qay darajada 
oʼtkir va aniq his qilinsa shu qadar ritmik ijro barkamol va yuqori boʼladi.
FOYDАLАNILGАN АDАBIYOTLАR ROʼYXАTI 
1.Begmatov S. va boshqalar. Musiqa madaniyati: 6 – sinf uchun darslik. -T.: Gʼ.Gʼulom 
nashriyoti, 2001. – 144 b. 
2.Jabborov А.H. Oʼzbekiston bastakorlari va musiqashunoslari.–T., 2004.-238 b. 
3.Jabborov I. Oʼzbek xalqi etnografiyasi. –T.: Oʼqituvchi, 1994.- 320 
4.Ibrohimov O. va b. Musiqa: 4–sinf uchun darslik.- T.: Gʼ.Gʼulom nashriyoti, 2003.- 110 b. 
5.Ibrohimov O., Sadirov J. Musiqa: 7–sinf uchun darslik. – T.: Gʼ.Gʼulom nashriyoti, 2001. – 
244 b.
6.Mansurov А., Karimova D. Musiqa madaniyati: 5-sinf uchun darslik. –T.: Gʼ.Gʼulom 
nashriyoti, 2001. – 130 b