Diareya (ich ketishi, ich o‘tishi) haqida – sababi, belgilari, tashxislash, davolash va oldini olish

Tasnifi

Diareyaning quyidagi turlari mavjud: yuqumli (dizenteriya, salmonellyoz, amyonioz, oziq-ovqat toksikoinfektsiyalari va entroviruslar bilan), alimentar (parhez buzilishi yoki ovqatga allergik reaktsiyalar bilan bog‘liq), dispeptik (ovqat hazm qilish faoliyati buzilishi va ovqat hazm qilish a’zolari sekretor faoliyati buzilishi: jigar, oshqozon osti bezi, oshqozon; shuningdek ingichka ichakdagi fermentlar sekretsiyasi yetarli bo‘lmagan taqdirda), toksik (mishyak yoki simob bilan zaharlanganda, uremiya), dori-darmonlar (dori-darmonlarni qabul qilish natijasida kelib chiqadi), neyrogen (psixo-emotsional holatlar bilan bog‘liq asab regulyatsiyasi buzilganligi sababli harakatchanlikning o‘zgarishi bilan).

Diareyaning klinik xususiyatlari

Klinik amaliyotda o‘tkir va surunkali diareya ajralib turadi.
O‘tkir diareya
O‘tkir diareya (2-3 xaftaga qadar) ga ko‘pincha yuqumli kasalliklar va ichakning yallig‘lanishi, shuningdek dorilar sabab bo‘ladi. O‘tkir diareyada axlat tez-tez , suyuq (suvli), shilimshiq va qonli ajralmalar bo‘lishi mumkin. Diareyada ko‘pincha qorin dam bo‘ladi, og‘riydi, ko‘ngil aynishi va qayt qilish bilan birga keladi. Qoida tariqasida, bemorlarda ishtaha kamayadi, vazn yo‘qotadi. Suyuq axlat kelishi tanadagi suvning tez yo‘qolishiga yordam beradi, suvsizlanish alomatlari aniqlanadi: quruq teri, shilliq pardalar, charchoq, holsizlik. Ichak infektsiyalarida diareya ko‘pincha tana haroratining ko‘tarilishi bilan birga keladi.
So‘rov davomida ko‘pincha sifatsiz yoki noodatiy oziq-ovqat, giyohvand moddalarni iste’mol qilishni aniqlash mumkin.
Najasdagi qonli chiziqlar ichak shilliq qavatining shikastlanishini ko‘rsatadi, bu ko‘pincha shigelloz, kampilobakter infeksiyasi yoki enteropatogen E. coli bilan bog‘liq. Bundan tashqari, o‘tkir qonli diareya Kron kasalligi, yarali kolit tufayli bo‘lishi mumkin.
Surunkali diareya
3 haftadan ko‘p davom etadigan diareya surunkali hisoblanadi. Bu turli xil patologiyalarning natijasi bo‘lishi mumkin, bunda asosiy vazifa davolash taktikasini to‘g‘ri olib borishdir. Surunkali diareyaning sabablari to‘g‘risida ma’lumot anamnez bilan birgalikda klinik simptomlar va sindromlar va fizik tekshiruvlar bilan ta’minlanishi mumkin.
Najasning tabiatiga alohida e’tibor qaratiladi: ichak harakatining chastotasi, kunlik dinamikasi, hajmi, konsistensisi, rangi, najasdagi aralashmalar (qon, shilliq, yog ‘). So‘rovnoma bilan birga quyidagi alomatlar borligi yoki yo‘qligi aniqlanadi: tenezm (defekatsiya uchun yolg‘on chaqiriq), qorin og‘rig‘i, meteorizm, ko‘ngil aynishi, qusish.
Ingichka ichak patologiyalari ko‘p miqdorda suvli yoki yog‘li najas bilan namoyon bo‘ladi. Yo‘g‘on ichak kasalliklari uchun kamroq axlat xarakterlidir; najasda yiringli yoki qonli, shilimshiq chiziqlar bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha, yo‘g‘on ichakning shikastlanishi bilan diareya qorin og‘rig‘iga hamroh bo‘ladi. To‘g‘ri ichak kasalliklari ichak devorlarini cho‘zilishi tenezmga nisbatan sezgirlikni oshirishi natijasida tez-tez kam najas bilan namoyon bo‘ladi.