Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


Epik turga mansub asarlar asosan nasriy yo'lda yozilishi


Download 3.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet138/181
Sana23.09.2023
Hajmi3.09 Mb.
#1685579
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   181
Bog'liq
1b0e79145e1d2c06c937d2f1838d8a77 ADABIYOTSHUNOSLIKKA KIRISH

Epik turga mansub asarlar asosan nasriy yo'lda yozilishi, 
shuningdek, nasriy yo'lda lirik asarlar ham yaratilishi mumkinligini 
ilgari aytildi. Demak, nasriy yo'lda yozilganligining o‘zigina asarni 
epik deyishimizga asos bermaydi, «nasriy asar» va «epik asar» 
tushunchalari bitta ma’noni anglatmaydi.
Epik asarda, odatda, makon va zamonda kechuvchi voqealar 
tasvirlanadi, muallif yoki hikoyachi-personaj tomonidan hikoya 
qilinadi. Bu esa epik asarlarda rivoya, tavsif, dialogning qorishiq holda 
kelishini taqozo qiladi, zero, ulaming bari birlikda o'quvchi tasawurida 
badiiy voqelikni plastik jonlantirishga xizmat qiladi. Shu bilan birga, 
eposda rivoya an'anaviy ravishda yetakchi o'rinni egallaydi, uning 
vositasida asarga dialog hamda tafsilotlar (peyzaj, portret, narsa- 
buyumlar va h.k.) olib kiriladi. Rivoya bu unsurlarning barini yaxlit 
butunlikka birlashtiradi.
Epik turning takomili jarayonida undagi rivoyaning salmog'i 
kamayib borishi kuzatiladi. Masalan, xalq og'zaki ijodidagi ertaklar, 
hikoyat va rivoyatlarda rivoyaning salmog'i katta bo'lgani holda, 
dialogning salmog'i unchalik katta emas, tafsilotlar esa badiiy voqelikni 
to'laqonli tasvirlashga ko'pincha yetarli bo'lmaydi. Rivojlanish 
jarayonida eposda keyingi ikkisining salmog'i va ahamiyati ortib boradi. 
Bu narsa badiiy adabiyotning boshqa san’at turlari bilan aloqasi, 
ularga xos usul va vositalarni o'ziga singdirishi natijasidagi tasvir va 
ifoda imkoniyatlarining kengayishi sifatida tushunilishi mumkin. 
Masalan, dramaturgiya va teatrning rivojlanishi natijasida inson 
xarakterini yaratishning dramaturgik usullari ishlab chiqildi, 
sayqallandi; teatr san’atining rivoji o'quvchi ommani dramaturgik 

Download 3.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   134   135   136   137   138   139   140   141   ...   181




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling