Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


tasvirlanadi. Mazkur qarashni biroz rivojlantirib, turlarga ajratishda


Download 3.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet131/181
Sana23.09.2023
Hajmi3.09 Mb.
#1685579
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   181
Bog'liq
1b0e79145e1d2c06c937d2f1838d8a77 ADABIYOTSHUNOSLIKKA KIRISH

tasvirlanadi. Mazkur qarashni biroz rivojlantirib, turlarga ajratishda 
badiiy asarda nimaning obrazi yaratilganini qo'shimcha asos sifatida 
qabul qilish mumkinki, bu tasvir predmeti asosidagi tasnifni 
to'ldiradi: lirikada subyektning noplastik obrazi, buning ziddi o'laroq 
dramada obyektning plastik obrazi, eposda esa obyekt va subyektning 
qorishiq obrazi yaratiladi. Nima uchun lirikada «subyektning noplastik 
obrazi» yaratiladi, deb aytamiz? Ma’lumki, lirik asarning yetakchi


obrazi — lirik qahramon. Biz lirik asami o‘qiganimizda, lirik qahramon 
holatini, kayfiyatini, kechinmalarning qanday holatda yuzaga 
kelganligini, uning his-kechinmalariga turtki boMgan voqelik 
fragmentlarini his qilishimiz, tasavvur qilishimiz mumkin. Biroq 
lirik qahramonning o‘zini, aytaylik, romandagidek jonli inson (ya’ni 
obyektivlashtirilgan tasvir) sifatida ko‘z oldimizga keltirolmaymiz. 
Dramada biz obyektning plastik obrazini ko'ramiz - qahramonlar 
real xatti-harakatda bo'ladilar, ulami jonli inson sifatida ko'rsatiladi. 
Ayni paytda, dramada subyekt obrazi yo'q. Eposda bu ikkisiga xos 
xususiyat qorishiq: biz so'z bilan tasvirlangan badiiy voqelikni 
xayolimizda jonlantirishimiz mumkin, ayni paytda, unda muallif 
obrazi ham mavjud. Epik asardagi muallif obrazi ham, xuddi lirik 
asardagidek noplastik obraz, zero, biz uning voqea-hodisalarga 
munosabati, kayfiyati, o'y-qarashlarini va h.k. har vaqt sezib turamiz, 
biroq muallif obrazi boshqa personajlar obrazi singari ko'z oldimizda 
jonli inson sifatida gavdalanmaydi (asarda uning obyektivlashtirilgan 
tasviri yo'q).
Adabiy turlarga ajratishning belgilovchi prinsi pini aniqlab olgach, 

Download 3.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   181




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling