Diniy ekstrеmizm va tеrrоrizmga қarshi kurashning ma’naviy-ma’rifiy asоslari fanidan maruza matnlari

Xalqaro maydovdagi h’arakatlar. Misr BMT boshchilig’idater-rorizmga qarshi kurash bo`yicha xalqaro konferentsiya chaqirish taklifini ilgari surish, 1995 yilda Qoh’irada bo`lgan «Uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurash» konferentsiyasida yoki 1996 yilda Sharm ash-Shayx shah’rida bo`lib o`tgan «Tinchlikparvarlar kon-ferentsiyasi» va h’ar yili terrorizmga qarshi kurash bo`yicha o`tka-ziladigan seminarlarda bo`layotgani kabi bu masalani turli xal-qaro forumlarda ko`tarish bilan dunyo jamoatchiligi diqqatini uni h’al etishga qaratib kelmokda.
Shuningdek, radikal kayfiyatdagi islomchilar yashayotgan dav-latlar bilan xavfsizlik soh’asida h’amkorlik qilish va jinoyat-chilarni almashish bo`yicha ikki tomonlama kelishuvlarni imzo-lashga aloh’ida e’tibor berilmokda. Jumladan, shunday kelishuvga ko`ra 1994-1995 yillarda Misr arab davlatlarida yashagan 6 ta terrorchini mamlakatga qaytarishga muvaffaqbo`ldi.
Arab davlatlari o`rtasida xavfsizlik soh’asidagi siyosatni tartibga solish vaterrorizm muammosini arabda:- 1atlari Ichki ishlar vazirlari majlislarining dolzarb mavzusiga aylanti-rish yo`lidagi h’arakatlar h’am shu yo`nalishdagi ishlarning uzviy qismi h’isoblanadi.
Ayni paytda, Misrga terrorchi va mutaassib unsurlarning kirib kelishi, qurol va pul olib kirilishining oldini olish uchun nazorat o`tkazuv-bo`limlari va chegaralar nazorati faoliyati kuchaytirilmokda.
Shu bilan birga, radikal islom tashkilotlari va guruh’lari etakchilari h’arakatlarini muntazam asosda kuzatib borish, ular joylashgan davlatni bu h’aqda ogoxlantirish kabi yo`nalishda h’am ish olib borilmoqda. Masalaning bu jih’ati Misr uchun nih’oyatda muh’imdir. Zero, 1990 yillarning boshlarida Afg’oniston va Pokistonda «Musulmon birodarlar», «Al-Jih’rd al-Islomiya» va «Al-Jamoa al-Islomiya» kabi Misr islomiy tashkilotlari
tomonidan tashkil etilgan 20 ga yaqin lagerlar faoliyat olib borgan edi. U erdan qaytib kelgan jangarilar radikal islom tashkilotlariga qo`shilib, fuqarolar va mamlakat uchun xavf-xatarning ortishiga olib kelar edi.
Ammo qidirilayotgan terrorchi unsurlar yashiringan xorijiy davlatlar bilan olib borilayotgan muzokaralar xdr doim h’am ijo-biy natijalar bermayotganini ta’kidlash zarur. Ayrim Evropa mam-lakatlari demokratik tamoyil va erkinliklarga rioya etish bay-rog’i ostida islomchilarga siyosiy boshpana berib, yig’ilishlar o`tkazish va faoliyat ko`rsatish uchun sharoit yaratib bermokda.
Xalqaro maydonda islomchilarga qarshi kurashni kuchaytirish maqsadida bunday unsurlar yashirinib yurgan mamlakatlarda joy-lashgan Misr elchixonalari qoshida politsiya bo`limlari tashkil etilganini aloh’ida qayd etish lozim.
Misr h’ukumati tomonidan axborot soh’asida olib borilayot-gan faoliyat natijasida fan-texnikaning eng so`nggi yutuklari bilan jih’ozlangan xavfsizlik apparatining axborot markazi tashkil etildi. Misr Prezidenti tomonidan e’lon qilingan umumiy strategiyaga ko`ra, h’ukumat terrorizm ko`rinishlarini butunlay yo`q qilmoqchi. Bu strategiya siyosiy, axborot, diniy, madaniy va yoshlar muassasalarining faoliyatini h’ar tomonlama muvofiqlashtirishga qaratilgan.
1990 yillarning boshlarida ko`tarilgan va zo`ravonliklar zanjirini vujudga keltirgan islom ekstremizmi to`lqini bu-gungi kunda birmuncha susaygandek tuyulsa-da, h’amon diniy ra-dikalizm real xavf sifatida saklanib qolmokda. Xususan, radi-kal islom tashkilotlari tomonidan ah’oli o`rtasida, ayniqsa, uning chalasavod qatlami orasida millatlararo va dinlararo kelishmovchiliklarni keltirib chiqarishga qaratilgan targ’ibot! va tashviqot ishlari davom ettirilayotganini ta’kidlash zarur. Umumiy xulosa o`rnida ta’kidlash joizki, terrorizmga qarshi kurashning xorijiy tajribasi keng qamrovli h’odisa bo`lib, uni o`rganish, ibratli jih’atlarini o`zlashtirish h’amda h’ayotga tatbiqetish mavjuddavlatlarning barchasi uchun bir xilda foy-dali va shuning uchun h’am, muh’im ah’amiyatga egadir.