Ibtidoiy odam uz karindoshlarini kumishda maxsus marosimlar ma’lum tayyorgarlik udumlariga amal kilar edi. Jasadni kizil mineral buyok bilan koplar, uning yoniga kundalik extiyoj buyumlari zeb-ziynatlar, asbob-anjomlar va xakozo ko’yilar edi. Bularning bari uz jamoa a’zolarini dafn etayotgan jamao oxirat mavjud ekanligi xakida iyutidoiy tasavvurlarga ega bulganidan dalolat beradi. - Ibtidoiy odam uz karindoshlarini kumishda maxsus marosimlar ma’lum tayyorgarlik udumlariga amal kilar edi. Jasadni kizil mineral buyok bilan koplar, uning yoniga kundalik extiyoj buyumlari zeb-ziynatlar, asbob-anjomlar va xakozo ko’yilar edi. Bularning bari uz jamoa a’zolarini dafn etayotgan jamao oxirat mavjud ekanligi xakida iyutidoiy tasavvurlarga ega bulganidan dalolat beradi.
- Arxelogik izlanishlar jarayonida yer yuzining turli joylaridagi gorlarda ibtidoiy odam tomonidan chizilgan rasmlar topilgan suratlarning kupchiligi ov saxnasi, odam va xayvonlarning ta’virlari, xayvon terisini kiygan odamlar, yarim odam va yarim xayvon kiyofasidagi mavjud suratlaridan iborat bulgan. Bu suratlar dalolat kildiki uzlari va xayvonlar urtasidagi tabiiy va gayritabiiy alokalar mavjudligi xakidagi tasavvurlarga ega edilar. Bu bilan birga marxum ajdodlarning ruxlar sexrli usullar bilan xayvonlar xulkiga ta’sir etish imkoniyatiga ega deb bilardilar. Bu tasavvurlar tiriklar bilan marxumlar urtasidagi vositachilar ya’ni turli xildagi sexrgarlar va shamonlar faoliyatining kelib chikishiga sabab buldi.
- Ibtidoiy odamlar xozirgi davrdagi singari tula shakllangan diniy sistemaga ega bulmagan. Ularda boshlangich diniy tasavvurlargina bulgan xalos. Dinning ana shunday ibtidoiy shakllariga totemizm, animizm, fetishizm, shomanizm xamda magiya ( sexrgarlik ) kabilar kiradi. Dinning bu shakllari urugchilik tuzumi shakllanayotgan davrda paydo bulgan.
“SHomon” tunguscha suz bulib, “uta xayajonlangan”, “jazavali kishi” degan ma’noni anglatadi. Uning uziga xos xususiyati – kishilar orasida turli ruxlar bilan munosabatda bula oladigan shomonlar kobiliyatiga ishonishdir. SHomonlarga shuningdek, kelajakni oldindan aytib berish, kasalni davolash ulganlarni oxiratga uzatish, ruxlar bilan mulokotga kirisha olish, tabiatda xoxlagancha uzgartirishlar kilish kabi xususiyatlari borligiga ishonishgan. Utmishda shomonlarning rux bilan alokasi shomon dumbirasi yoki mujizaviy musika ijrosida turli rasm-rusmlarni bajarish jarayonida jazavasi tutib, xoldan toyguncha bajarilgan. Xulosa shuki, shomonizmning totemizm, fetishizm, animizmdan farki bor. Bunda dinlarda odamlar xayvonlar, usimliklar, turli buyumlar, va ruxlarga siginish bulsa, shomonizmda odamlar odamga, ya’ni shomonga ishongan va sigingan. SHomonizm utmish dinlar sarkiti sifatida ba’zi xollarda uchrab turadi. - “SHomon” tunguscha suz bulib, “uta xayajonlangan”, “jazavali kishi” degan ma’noni anglatadi. Uning uziga xos xususiyati – kishilar orasida turli ruxlar bilan munosabatda bula oladigan shomonlar kobiliyatiga ishonishdir. SHomonlarga shuningdek, kelajakni oldindan aytib berish, kasalni davolash ulganlarni oxiratga uzatish, ruxlar bilan mulokotga kirisha olish, tabiatda xoxlagancha uzgartirishlar kilish kabi xususiyatlari borligiga ishonishgan. Utmishda shomonlarning rux bilan alokasi shomon dumbirasi yoki mujizaviy musika ijrosida turli rasm-rusmlarni bajarish jarayonida jazavasi tutib, xoldan toyguncha bajarilgan. Xulosa shuki, shomonizmning totemizm, fetishizm, animizmdan farki bor. Bunda dinlarda odamlar xayvonlar, usimliklar, turli buyumlar, va ruxlarga siginish bulsa, shomonizmda odamlar odamga, ya’ni shomonga ishongan va sigingan. SHomonizm utmish dinlar sarkiti sifatida ba’zi xollarda uchrab turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
