Diqqat va uning Fiziologik asoslari

Diqqatning bo‘linishi. Har kimda har xil bo‘ladi. Buning sababi shundaki, diqqatning engillik bilan bo‘linishi diqqatimiz qaratilgan narsalarning ilgaridan bizga qanchalik tanishligi bilan bog‘liqdir.

Diqqatning ko‘chuvchanligi

Diqqatning ko‘lami

Odamning diqqati har doim bir narsadan ikkinchi bir narsaga, bir faoliyatidan boshqa bir faoliyatiga ko‘chib turadi. Diqqatning ana shunday xususiyatini diqqatning ko‘chuvchanligi deb yuritiladi. Diqqatning ana shu yuqorida ko‘rib o‘tgan asosiy xususiyatlari odamning (shu jumladan bolalarning ham) barcha turdagi faoliyatlari uchun juda kerakli xususiyatlardir. Diqqatning ana shu xususiyatlari tufayli odam atrofidagi muhitga, undagi turli-tuman o‘zgarishlarga tez moslasha oladi.

Odamlar o‘z diqqatlarining ko‘lami jixatidan ham bir-birlaridan farq qiladilar. Ayrim odamlar diqqatining ko‘lami keng bo‘lsa, boshqa bir odamlar diqqatining ko‘lami torroq bo‘ladi. Diqqatning ko‘lami ayni bir vaqtda odamning idrokiga sig‘ishi mumkin bo‘lgan narsalar miqdori bilan belgilanadi. Boshqacha qilib aytganda, idrok qilish jarayonida diqqatimiz qaratilgan narsalardan qanchasini ongimizga sig‘dira olishimiz diqqatning ko‘lamini tashkil etadi.

Diqqatning barqarorligi bu – diqqatning muayyan maqsadga bo‘ysindirilgan faoliyatda uzoq vaqt markazlashtirib turishidir. Diqqatning barqarorligi ishda umumiy maqsadga intiluvchanlik saqlangan holda ob’ektlar va faoliyat xarakterining almashinib turishini talab qiladi. Diqqat barqarorligini yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan barcha shartlariga rioya qilish o‘quvchilarning o‘quv ishlari jarayonida chalg‘ishlarini bartaraf qilish uchun juda muhimdir. Chalg‘ish – diqqatning barqarorligiga qarama-qarshi bo‘lgan holatdir. Diqqatning barqarorligini uning ko‘chuvchanligini va turlicha tebranishi bilan birgalikda o‘rganish va tarbiyalash lozim. Diqqatning ko‘chishi bu faoliyat maqsadining o‘zgarishi bilan diqqatning bir ob’ektidan ikkinchisiga o‘tishi demakdir.

DIQQATNING BARQARORLİGİ