Diqqatning psixofiziologik indekatorlari va mexanizmlari

A.A.Uxtomiskiyning dominantlik tamoyili.

A.A. Uxtomskiy tomonidan oldinga surilgan dominantlik tamoyiliga ko’ra, miyada doimo ma’lum vaqt ichida nerv markazlari faoliyatini belgilab beruvchi va shu bilan inson hulq-atvoriga ma’lum yo’nalganlik bag’ishlovchi qo’zg’alishning vaqtincha hukmron o’chog’i mavjud bo’ladi
Dominantlik 175 xususiyatlariga asoslangan holda nerv tizimiga keluvchi impulslar to’planadi va jamlanadi, shu vaqtning o’zida boshqa markazlar faolligi susayadi, buning hisobiga qo’zg’alish kuchaytiriladi. Bu xossalarga binoan, dominantlik qo’zg’alishning barqaror o’chog’i hisoblanadi, bu esa o’z navbatida diqqat jadalligini mustahkamlovchi nerv mexanizmini tushuntirishga imkon yaratadi.

• 
  SHunday bo’lsada, na nerv jarayonlari induktsiyasi qonuni, na dominantlik ta’limoti diqqatning, ayniqsa, ixtiyoriy diqqatning mexanizmlarini to’laligicha ochib bera olmaydi. SHuning uchun, hozirgi zamon fanining taraqqiyoti diqqatning fizilogik mexanizmlarini tushuntirib berishga urinayotgan qator kontseptsiyalaming paydo bo’lishiga olib keldi.
  

Hozirgi zamon tadqiqotchilari neyrofiziologik jarayonlarga ko’proq e’tibor ajratadilar.

• 
  Sog’lom odamlarda diqqatning zo’riqishi sharoitlarida miyaning istalgan sohasida biolektrik faollikning o’zgarishlari yuzaga kelishi aniqlandi. Bu faollikni peshona sohasida joylashgan neyronlaming alohida turi faoliyati bilan bog’laydilar. Neyronlaming birinchi turi - «yangilik detektorlari» yangi rag’batlar ta’sirida faollashadilar va ularga o’rganib qolish darajasiga ko’ra faollikni kamaytiradilar.
  

Ulardan farqli ravishda «kutish» neyronlari

• 
  organizm dolzarb ehtiyojni qondirish qobiliyatiga ega bo’lgan ob’ekt bilan uchrashganidagina qo’zg’aladilar. SHunday qilib, diqqat bir-biri bilan o’zaro bog’langan miya tuzilmalarining yaxlit tizimi faolligi bilan ta’minlanadi. Diqqat fiziologik mexanizmlarining o’ta murakkab tuzilishi va lining tabiatiga nisbatan qarama-qarshi nuqtai nazarlar diqqatning bir qator psixologik nazariyalarining paydo bo’lishiga olib keldi
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
•