Diskret qurilmalar nazariyasi nisbatan yosh va tez rivojlanayotgan fan sohalaridan biri hisoblanadi

1.2. Uzatgich va qabul qilgich qurilmalarining tuzilmaviy sxemalari

Uzatish qurilmasi aloqa liniyasiga nazoratlovchi obyektni berilgan parametrlariga mos kelishi bo’yicha diskret signallarni uzatishni amalga oshirishi kerak. Buning uchun yuqorida keltirilgan axborotni qayta ishlash kerak bo’ladi. Qaytash ishlash jarayoni yig’indisida uzatish qurilmasini belgilovchi turli diskret qurilmalari orqali amlaga oshiriladi. Asosan bular shifrator, kod aylantirgich, hisoblagich, multipleksor va xokazolar.

Uzatish qurilmasi bir qancha funksional tugunlardan tashkil topgan:
- NO - nazoratlovchi obyekt;
shifrator CD, u uzatiladigan buyruqqa mos ravishda chiqish shinasiga aniq bir kodli kombinasiyani (operasiyani) uzatadi, ayniqsa nazoratlanadigan obyektning raqami;
- X/Y kod aylantirgichi, u ikkilik sonlarni halaqitbardoshga aylantiradi;
- hotira bloki RG kodli kombinasiyalarni saqlash uchun mo’ljallangan;
- qurilmani ishga tushirish va to’xtatish sxemasi - ITTS;
- taktli impuls generatori G, u hisoblagichni ulab-uzilishi uchun to’g’ri to’rtburchak shakldagi mo’taddil impulslar ketma-ketligini ishlab chiqishni amlga oshiradi;
- hisoblagich H, u multipleksor kirishiga sinxronlangan signalni uzatadi;
- multipleksor MS, u vaqt bo’yicha paralel impulslarni ketma-ketga aylantiradi;
- nazorat sxemasi NS, u kodlarni generasiyasi to’g’riligini tekshiradi;
- NB - nazoratlash bloki, u uzatiladigan kodlarni tekshiradi.

Uzatish qurilmasining tuzilmaviy sxemasini 1.2-rasmda keltirilgan.

1.2-rasm. Uzatuvchi qurilmaning tuzilmaviy sxemasi

Qabul qilish qurilmasining tuzilmaviy sxemasi quyidagi bloklardan tashkil topgan:

Q - qabul qilgich, uzatish signallarini qabul qilish uchun xizmat qiladi;
DM - demultipleksor, u ketma-ket kodlarni paralelga aylantirishni amalga oshirish uchun mo’ljallangan;
H.B. - hotira bloki, kodli kombinasiyalarni vaqtincha hotiraga olish uchun xizmat qiladi;
K.A. - kod aylantirgichlari, halaqitdan himoyalovchi kodlarni ikkilikka aylantirishni amalga oshiradi;
DSh - deshifrator, ikkilik kodlarini shifrsizlash uchun mo’ljallangan;
G - taktli impulslar generatori;
His. - hisoblagich, demultiplesor ishini boshqarish va impulslarni hisoblash uchun mo’ljallangan;
Qabul qiluvchi qurilmaning tuzilmaviy sxemasi 3-rasmda keltirilgan.