Diskret qurilmalar nazariyasi nisbatan yosh va tez rivojlanayotgan fan sohalaridan biri hisoblanadi
Download 1.12 Mb.
|
sherzod 2
|
3.4. Multipleksor va demultipleksor
3.4.1. Vazifasi va bajaradigan funksiyasi Multipleksor (boshqariladigan kommutator) vaqt bo‘yicha paralel impulslarni ketma-ketga aylantiradi. Multipleksor ikkita kirish guruhlaridan tashkil topgan: axborotli kirish; adresli kirish. Multipleksorni chiqishi bitta bo‘ladi. Multipleksorlar. Bitta chiqishli Q, boshqarish kirishlari A1, A2, ..., Ak, n=2k-1, axborot kirishlari D1, D2, …., Dn va sixronlash signal kirishi S multipleksorlar (kommutator) deb ataladi (3.7-rasm). Boshqarish kirishiga uzatiladigan o‘zgaruvchilar to‘plami Ni ikkilik sonlari x1, x2, x3, ..., xk ko‘rinishida uzatiladi. S kirishga signal uzatilganda multipleksorning o‘zgaruvchi chiqishi Q, boshqarish kirishidagi ikkilik kodi bilan beriladigan Ni raqamli axborot kirishidagi DNi o‘zgaruvchini qaytaradi. Sinxironlovchi signalni yo‘qligi (S=0) axborot kirish va chiqishlarida aloqa yo‘qligini (Q — 0) anglatadi. 3.7-rasm. Multipleksorning shartli belgisi (a) va sxemasi (b) Multipleksorning ishlash tartibi 10.1-jadval orqali aniqlanadi. 3.6-jadval bo‘yicha Q chiqish uchun quyidagi mantiqiy ifodani keltirish mumkin: Hosil qilingan mantiqiy ifoda orqali sxema qurilgan. 3.6-жадвал
Zarur holatlarda n yo‘nalishlarining bittaga kommutatsiyasi va har bir n kirish yo‘nalishlari 0dan ngacha bo‘lgan raqamlar bilan belgilanadi. Raqamlarning kodli kombinatsiyasi multipleksorning boshqarish kirishlariga kirib keladi, liniyalarni kommutatsilovchi signallar – axborot kirishlariga kirib keladi, shunda Ni raqamli liniyalar Ni kirishga uzatiladi. Agar multipleksor kirishidagi sonlar kommutatsiyalanadigan liniya sonlaridan ko‘p bo‘lsa, katta raqamli kirishlar qismi qo‘llanilmaydi. Qo‘llanilmaydigan kirishlarga konstanta 0 uzatiladi. Agar bitta multipleksorda kriishlar soni belgilanganidan ko‘p talab etiladigan bo‘lsa, multipleksorlarni kaskadlab ulashga to‘g‘ri keladi. 3.8-rasmda 14ta yo‘nalishga ega bo‘lgan kaskadli kommutatsiya sxemasi keltirilgan bo‘lib, u yerda bitta sakkiz va to‘rt kirishli multipleksorlar qo‘llanilgan. Birinchi kaskadda 0dan 7gacha va 8dan 13gacha raqamli kommutatsiyalanadigan kaskadlar qo‘llanilgan bo‘lib ulardan bittasida faqat 6ta kirish qo‘llaniladi. Keyin esa ikki guruhdan tashkil topgan birinchi kaskadi to‘rtta kirishli multipleksor mikrosxemasiga kommutatsiyalanadi. 3.8-rasm. Kaskadli kommutatsiya sxemasi Demultipleksor – ushbu qurilma multipleksorning teskari vazifasini bajaradi. Demultipleksorda bitta kirish va bir necha chiqishdan (3.9-rasm) iborat bo‘ladi. Kirishlar berilgan adreslar bo‘yicha chiqishlarga ulanadi. 3.9-rasm. Demultipleksorning shartli belgisi 3.10-rasm. Bir necha kirish va chiqishlarni kommutatsiyalash sxemasi Multipleksor va demultipleksorlarni qo‘llangan holda ndan m yo‘nalishli kommstatsiya sxemalarini qurish mumkin. 3.10-rasm rasmda berilgan adres bo‘yicha har qanday kirishlarni har qanday chiqishlarga ulash imkonini yaratish mumkin. Chiqishlar sonini demultipleksorlarni kaskadli ulash orqali oshirish mumkin. Chiqishlar soni demultipleksorlarni kaskadli ulash orqali amalga oshiriladi. Birinchi kaskaddagi demultpleksorning har bir chiqishiga ikkinchi kaskadning demultipleksori ulanishi mumkin. Demultpleksor xuddi deshifrator sifatida qo‘llanilishi mumkin. Ushbu holatda demultipleksor kirishiga D=1 konstanta uzatiladi, adresli kirishlar esa kodli kombinatsiyani qabul qiladi. Adresli kirishlardagi o‘zgaruvchilar qiymatiga bog‘liqlik holda mantiqiy 1 demultipleksorning chiqishlaridan biriga hosil bo‘ladi. 3.7-jadval
Masalan: Haqoniylik jadvalini tuzamiz va undan ulab-uziladigan funksiya formulasini aniqlaymiz.
3.11-rasm. DMSning tuzilmaviy sxemasi
Y1= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10ā1ā2ā3 Y2= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10ā1ā2a3 Y3= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ā1a2ā3 Y4= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10ā1a2a3 Y5= 1 2 3 4 5 5 6 7 8 9 10a1ā2ā3 Y6= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10a1ā2a3 Y7= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 a1 a2ā3 Y8= 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10a1a2a3 Multipleksor sxemasi Download 1.12 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||