Dislokatsiyalar energiyasi

Ammo dA = dzdr bo‘lganligi uchun l uzunlikdagi dislokatsiya energiyasi uchun quyidagi ifodalarni yozish mumkin:

• Ammo dA = dzdr bo‘lganligi uchun l uzunlikdagi dislokatsiya energiyasi uchun quyidagi ifodalarni yozish mumkin:
• Ushbu ifodadan ko‘rinib turibdiki, ma’lum bir l uzunlikdagi dislokatsiya energiyasi integralning r koordinata bo‘yicha olgan chegaralariga bog‘liq. Bundan cheksiz katta kristallning ayrim dislokatsiyasining energiyasi ham cheksiz katta bo‘lishi kelib chiqadi. Odatdagi o‘lchamga ega (masalan, tomonining uzunligi 1 sm bo‘lgan) kristallar ham juda ko‘plab dislokatsiyalarga ega bo‘ladi. Ularning kristallda tartibsiz taqsimlanishi har bir dislokatsiya atrofidagi deformatsiyalarni o‘zaro kompensatsiyalanishiga olib keladi.

Natijada taxminan dislokatsiyalar orasidagi o‘rtacha masofaga teng bo‘lgan masofalarda elastik kuchlanishlar yo‘qolib ketadi. Tajribalarni ko‘rsatishicha kristallardagi ayrim dislokatsiyalar orasidagi o‘rtacha masofa ta atomlar orasidagi masofaga teng. Demak, dislokatsiya energiyasi hisoblanayotganda ular orasidagi r masofa bundan katta bo‘lmasligi kerak. Bu masofa dislokatsiyaning o‘rtacha zichligi n bilan quyidagicha bog‘langan:

• Natijada taxminan dislokatsiyalar orasidagi o‘rtacha masofaga teng bo‘lgan masofalarda elastik kuchlanishlar yo‘qolib ketadi. Tajribalarni ko‘rsatishicha kristallardagi ayrim dislokatsiyalar orasidagi o‘rtacha masofa ta atomlar orasidagi masofaga teng. Demak, dislokatsiya energiyasi hisoblanayotganda ular orasidagi r masofa bundan katta bo‘lmasligi kerak. Bu masofa dislokatsiyaning o‘rtacha zichligi n bilan quyidagicha bog‘langan:
• Dislokatsiyalarning xarakterli konsentratsiyasi metallarda , dielektriklarda esa .

•  

Turli xil qattiq jismlar uchun dislokatsiya energiyasi kuchli farq qiladi. Uzunligi bir atomlararo masofada bo‘lgan istalgan vintsimon dislokatsiyalar energiyasi 3-10 eV oralig‘ida yotadi. Dislokatsiya hosil bo‘lishining energiyasining bunday katta qiymati ularning hosil bo‘lishining temperaturaga bog‘liq bo‘lmasligiga, ya’ni atermiklikka sabab bo‘ladi. Temperatura ta’sirida 2.2-formula bo‘yicha vakansiyalar hosil bo‘lishidan farqli holda, jismning kristall holati saqlanadigan butun temperatura oralig‘ida issiqlik fluktuatsiyasi hisobiga dislokatsiyalar hosil bo‘lish ehtimoliyati juda kichkinadir. Dislokatsiyani uzunligi kamayishi bilan energiyasi kamayuvchi elastik ip sifatida qarash mumkin. (2.7) ifodadan dislokatsiyaning chiziqli taranglik kuchini toppish mumkin:

• Turli xil qattiq jismlar uchun dislokatsiya energiyasi kuchli farq qiladi. Uzunligi bir atomlararo masofada bo‘lgan istalgan vintsimon dislokatsiyalar energiyasi 3-10 eV oralig‘ida yotadi. Dislokatsiya hosil bo‘lishining energiyasining bunday katta qiymati ularning hosil bo‘lishining temperaturaga bog‘liq bo‘lmasligiga, ya’ni atermiklikka sabab bo‘ladi. Temperatura ta’sirida 2.2-formula bo‘yicha vakansiyalar hosil bo‘lishidan farqli holda, jismning kristall holati saqlanadigan butun temperatura oralig‘ida issiqlik fluktuatsiyasi hisobiga dislokatsiyalar hosil bo‘lish ehtimoliyati juda kichkinadir. Dislokatsiyani uzunligi kamayishi bilan energiyasi kamayuvchi elastik ip sifatida qarash mumkin. (2.7) ifodadan dislokatsiyaning chiziqli taranglik kuchini toppish mumkin: