Диссертацияси илмий раҳбар: Доцент Абдуллаев А. Қўқон 2010 ҚИСҚартмалар дтс давлат таълим стандарти

КАНАТ (арғамчи) ТОРТИШ – ташкилланган спорт тури тарзида ўтган асрнинг 70-йилларида Англияда юзага келган. 1900 йилда ўтказилган Пириж шаҳрида ва 1912 йили Стокчольтда ўтказилган Олимпиада дастурига киритилган. 1963 йили Ҳалқаро федерация ташкиллангандан сўнг бу спорт тури федерацияси фаолиятида янги этаб бошланади ва жаҳоннинг 20 дан ортиқ мамлакат унга аъзо бўлиб киради. Жамоа бир хил вазнда мусобақалашади (жамоанинг умумий вазни 560 кг.гача), ярим ўрта вазн (640 кг.гача), ўрта вазн (680 кг.гача), ярим оғир вазн (720 кг.гача) ва оғир вазн (800) кг.гача. ҳар бир жамоа 8 нафардан ўйинчига ва жамоа капитани, унинг айнан ўзи мусобақаларда иштирок этмайди ва ўз жамоадошларининг фаолиятига раҳбарлик қилади. Канат камида 35 м. узунликда бўлиши лозим, айланраси 10 дан 12,5 см ҳажмида бўлиши лозим. Коридор охирига оқ байроқча, канатнинг ўртаси белгиланади, қизил байроқчалар марказдан орқага 2 м масофага ўрнатилади, ўша чизиқдан рақиб жаомасини аъзоларини тортиб қўлга киритилади. Ерга ётиб олиб канатни торитиш ман қилинади. Бундай қоида бузиш огоҳлантирилади, огоғлантириш уч мартадан ошса, жамоа ўйиндан четлаштирилади.
Аёллар фақат битта тоифасида – эркн, ёки очиқ, яъни вазнининг чкгариси ўрнатилмайди. Мусобақа пайтида аёллар (қизлар)га қўлқоп кийишга рухсат берилади.
СКПАКИАКРОУ – қўл билан ўйналмайдиган волейбол. Малазия тилида “Оёқ билан тўп ўйнаш” деб номланади, Жанубий-Шарқий Осиё мамлакатларида кенг тарқалган. Ўйинда 5 нафардан ўйинчиси билан икки жамоа иштирок этади. Ўйин майдони бадминтон корти ўлчамича тенг (сеткаси билан). Тўп қўл билан уни ўйинга киритаётган жамоа ўйинчиси оёғига ташлаб берилади, уни қабул қилувчи жамоа оёьи ёки боши билан қабул қилади (қўл билан фақат тўпни ўйинга киритилади холос). Сўнг волейбол қоидаси бўйича ҳисоб юритилади, ўз майдонида учта узатиш қилиш мумикн холос. Ўйин Европа мамлакатларига ҳам тарқалмоқда. Уни ёшу-қари, хатто қизла қизиқиб ўйнамоқдалар.
СКВОШ – бадминтонни эслатади, ўйин хоккей майдони коробкасининг бортларидан бир оз баландроқ майдонда ўтказилади. Ракеткаси бадминтонникидан массаси каттароқ, диаметри 4 см.ли резина тўп билан ўйналади. Ҳисоб бадминтонникига ўхшаш тарзда олиб борилади. 100 дан ортиқ мамлакатда 10 миллиондан ортиқ одам шуғулланади. Соғломлаштириш машғулотлари учун энг қизиқарли саналади.