Диссертацияси илмий раҳбар: Доцент Абдуллаев А. Қўқон 2010 ҚИСҚартмалар дтс давлат таълим стандарти

БОУЛДРИНГ (болдринг, болдеринг) – максимал қийинликга эга бўлган (баландлиги 1-3 м) қоя блокларига тирмашиб чиқиш.
ВИНДСЕРФИНГ – сувда парус ўрнатилган (у ўз ўқи атрофида айланади) тахтада сирпаниш. Паруснинг массаси 25 кг. бўлади. Парусни айланиши жиҳозда турли холдаги маневрлар қилишга имкон беради. Фақат бир наафр одам бошқаради. Бошқа нарсалар учун жой йўқ. АҚШда ихтиро қилинган. Сувли – денгиз, катта сув ҳавзаси мавжуд мамлакатларда мувофақият билан оммалашмоқда. Ҳали бизнинг мамлакатимизга етиб келгани йўқ. Йирик сув омборларида оммалаштириш мумкин.
ГИДРОЭРОБИКА - турли ёшдагиларни тайёргарлигини даражасини ошириш учун самарали восита тарзида сувда бажариладиган жисмоний машқларни бажариш. Машғулотларнинг тузилиши, жисмоний юкламалар меъёрини белгилаш, мусиқаси, ритмик гимнастиканикига ўхшаб кетади. Лекин сувнинг қаршилиги харакатларни қийинлаштиради, уни енгил қуриқликда кучни ривожлантириш учун фодаланадиган машқлардан самаралироқ ва кўпроқ мушакларни қамраб олади. Гидроаэробика вазинни йўқотиш учун энг яхши восита. Сувда жисмоний машқлар билан тизимли шуғулланиш асаб-юрак томир тизими фаолиятини яхшилайди, ортиқча қўзғолувчанликни пасайтиради, йўққа чиқаради, уйқини яхшилайди, терини эластиклиги ва пишиқлигини оширади.
ДАЙДИНГ – сув остида ов, сузиш, дам олиш ва х.к.лар.
ДЖАЗ ГИМНАТИКА. Охирги вақтларда джаз-гимнастикасини жисмоний тарбия воситаси сифатида фодаланиш кучайган сари унинг ишқибозлари кўпайиб бормоқда. Бу йўналишни кучайиши таниқли Америкалик раққоса Айседрога Дункамнинг номи билан боғлиқ. У ҳозирги замон джаз саҳна рақсининг пионери саналади. Унинг санаътини хусусий томони антик рақсни янгитдан қайта тиклаш қонуниятлари асосида асосида рақсга “пантомима” (сўзсиз, имо-ишоралар билан гапириш) элементларини киритганлигидадир. Бу ўз навбатида турли формадаги рақс ритма-пластикаси гимнастикаси шаклланишига аҳамиятли дараада таъсир кўрсатади.
Джаз - гимнастиканинг характерли хусусияти, анъанавий воситаларидан ташқари, унда джаз рақси элементларидан кенг фойдаланилади, джаз мусиқаси билан бирга кенг ривожланмоқда.
Джаз рақси ва унинг мусиқасини Америкалик негрлар африкаликлар рақсларининг асосий элементлари билан европа рақслари ҳаракатларини бирлаштириб яратганлар. Рақсларнинг европа усули раққос ёки раққосадан гавдани тўғри тутиб, қорин пресси мушаклари ва орқа мускулларини юқори тонусда – оширилган тонусда ушашни талаб қилади. Бу хусусиятлар европа гимнастикаси учун ҳам характерли. Африкалик раққослар уни тескариси улар рақсга мушакларни ўта бўшаштирган ҳолатда тушадилар. Шундай тассавур юзага келадики уларнинг ҳаракатлари, бўшаштирилган мушаклар, тана аъзоларидан оқиб чиқаётгандек, тана аъзоларининг блаклари бир бири билан боғланмаган, алоқадор эмасдек, айрим ҳолатарда турли хил тезликда, бошқачароқ амплитудада харакатлангандек кўринади.
Джаз – гимнастикаси ҳаракат координациясини аъло даражада ривожлантиради, вужуди аъзоларини бошқариш, мушакларни бўшаштира олиш (энг фойдали малака), ҳозирги замон рақсларини тез ўзлаштириш ва чиройли рақсга тушишга ўргатади. Энг муҳим джаз –гимнастикаси бўғинлар, боғловчиларни мустаҳкамлашнинг аъло даражадаги воситаси ҳисобланали. Уни ундай, ётоқхоналар, маҳалла спорт заллари, дам олиш хоналарида турли ёшдагилар учун ташкиллаш мумкин.