Дүнья-жүзилик экономикаға интeгрaциялaсыў Xaлық-aралық Вaлютa фoнды, дүнья-жүзиликбaнк

Социаллық тараўларды прогнозлаў усыллары ҳәм моделлери, олардың өзине тән өзгешеликлери

Социаль-экономикалық тараўдыпрогнозластырыўдың бурынғы усылында айырым кемшиликлер бар, себеби мәмлекеттиң, социал-экономикалықмодернизация,илимий техникалық раўажланыў ҳәм басқа да экзоген факторларды есапқа алыўы қыйын. Соның ушын прогнозластырыў процессинде мәмлекеттиң социал-экономикалық,сиясый ҳәм усы тараўға тийисли бағдар ҳәм жобаларынан келип шығып, олардың тәсирин есапқа алыппрогнозлаў зәрүр болады.
Прогнозлаўды бундай тәртипте шөлкемлестириў, социал-экономикалық тараўдың раўажланыўы ҳәм оны пүткил мәмлекет масштабында үйренип шығыў ушын қолайлы болады. Усылайынша халықтың турмыс дәрежесиниң жағдайы ҳәм оның келешектеги нәтийжелери ҳаққындағы мағлыўматқа ийе боламыз.
Халықтың турмыс дәрежесинпрогнозлаўдың үш көрсеткиши бар.¹⁰⁵

1. 
   Миллийдәраматтың жоқарылаўы,
   
2. 
   Халықтың тутыныў көлеминиң жоқарылаўы,
   
3. 
   Келешекте, тутынатуғынресурслардың көбейиўи.
   

Тутыныў ресурсларының раўжланыў пәтин прогнозлаў өндиристиң өнимдарлығын прогнозлаўда тийкар болады.
Социаллық раўажланыўды ҳәм халықтың турмыс дәрежесин прогнозлаўда экономикалық-математикалық усыллар ҳәм моделлерден, норма ҳәм басқа да усыллардан пайдаланылады. Экономикалық математикалық моделлер, социаллық раўажланыў ҳәм халықтың турмыс дәрежесин прогнозлаўда қолланылады, ол халықтың мүтәжлигиниң жоқарылап барыў тенденсиясын билдиреди. Келешектеги раўажланыў динамикасын есапқа алыў, социаллық раўажланыўды ҳәм халықтың турмыс дәрежесиниң сапасын ҳәм муғдарын жақсылаўдан ибарат.
Социаллық раўажланыўды ҳәм халықтың турмыс дәрежесинпрогнозлаўдың кемшили соннан ибарат ол материаллық емес өндирис процессиндеги жағдайды толық анылай алмайды. Моделлер ҳәм прогнозлар системасы толық иске түсирилседе, қурамалы экономикалықкатегория,турмыс дәрежесиниң тек зәрүр тәреплерин анализ ислеўге жәрдем береди. Социаллық раўажланыўды ҳәм халықтың турмыс дәрежесинпрогнозластырыўдың раўажланыўын үйрениўши, жәмийеттиң социаллық институтларын раўажландырып,ҳәзирги ўақыттағы машкалалардың шешимин келешектеги жағдайларды баҳаламастан жуўмақ шығарыў мүмкин емес.