Donli ekinlarning biologiyasi

bug‘doy -16-18 ⁰S sovukda nobud bo`ladi. Foydali harorat yigindisi bug‘doy navlari va etishtirish sharoitiga karab har hil bo`ladi. Bug‘doy namsevar o‘simlik, transpiratsiya koeffitsienti 450-600.
Namni tuplanish, boshoklanish va gullash davrlarida kup talab kiladi. Bug‘doydan 1 ts don va tegishli pohol etishtirish uchun 2,5-4,5 kg azot, 1- 1,7 kg fosfor va 1,5-3,5 kg kaliy solish zarur. Unumli, toza va tuprok muhiti RNq-6,5-7,0 bulganda yaxshi usadi va rivojlanadi. O`zbekistonda ekiladigan navlar: YOnbosh, Marjon, Unumli bug‘doy, Baht, Intensiv, Bezostaya-1, Spartanka, Skifiyanka, YUna, Surhak-5688, Sanzar-8. Ulugbek-600 kabi bir qancha navlar ekilmokda.
v) 1. O`zbekistonda bug‘doy kora shudgor, bandli shudgor, kator orasiga ishlov beriladigan, don-dukkakli va em-hashak ekinlaridan bushagan erlarga ekiladi. Erga ishlov berish, utmishdosh ekinga boglik.
Kuzgi bug‘doyni eqish muddatiga 7-10 kun kolganda er eqishga tayyorlab kuyiladi. Utmishdosh turi va tuprokning mehanik tarkibiga karab er shudgorlanadi, disklanadi, borona va mola yurgizish bahorda bajariladi.
Ugitlash me`yori - er haydashdan oldin 12-20 t.ga gung, 30-50 kg fosfor va 20-30 kg kaliy solinadi. Kuzgi bug‘doy qishlab chikkandan keyin 30-50 kg azot va 30-40 kg fosfor solinadi.Tuplanish davrida yana 30 kg azot solish tavsiya etiladi.
Eqish uchun urug sifati bo`yicha davlat andozalariga javob berishi kerak (tozaligi, unuvchanligi bo`yicha). YAngi urib-yigib yanchilgan uruglik donining unuvchanligini oshirish uchun ular quyoshda 3-5 kun yoki don kuritgichda 45-48⁰S da 2-3 soat davomida kizdiriladi. Bu urugning fiziologik etilishini tezlashtiradi. Urug kattik korakuya bilan zararlanishini oldini olish uchun eqishdan oldin granozan ( 1 ts urugga 100 gr hisobidan) bilan dorilanadi. CHang korakuyaga karshi esa urug termik dorilanadi.
Harorat 14-17⁰S bulishi kuzgi bug‘doyni eqish uchun qulay muddat hisoblanadi. Eqishning optimal muddatlarini aniklashda navlarning biologik hususiyatlarini hisobga olish kerak. Kuzgi