Dtm-2023 ona tili

MATEMATIKA

21. Tomoni 6 mert bo’lgan 4 ta kvadratni ustma-ust qo’yishimizdan hosil bo’lgan to’g’ri to’rtburchakning peremetrini toping.

A) 96 m B) 60 m C) 48 m D) 64 m
22. Ushbu 34691820034 sonini 5 ga bo’lgandagi qoldiqni toping.
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5

23. Taqqoslang:

A) B)
C) D)
24. Quyidagi shaklning bo’yalmagan qismi bo’yalgan qismining necha foizini tashkil etadi?

A) 50% B) 60% C) 40% D) 200%

25. hisoblang.

A) B) 5 C) 1 D)
26. yig’indi qanday raqam bilan tugaydi.
A) 0 B) 2 C) 9 D) 1

27. 11 metr 111 santimert 1111 millimetrni, millimertda ifodalang.

A) 13221 mm B) 1111111 mm
C) 13201mm D) 123221mm
28. 2,3,4 raqamlaridan nechta turli uch xonali son tuzish mumkin.
A) 7 ta B) 6 ta C) 11 ta D) 5 ta



29. A B C D

berilgan chizmada nechta kesma bor.

A) 5 B) 6 C) 7 D) 4

30. Onasi 40 yoshda egizak farzandlari esa 10 yoshda bo’lsa necha yildan keyin onaning yoshi, farzandlari yoshlari yig’indisiga teng bo’ladi.

A) 10 B) 20 C) 15 D) 12

BIOLOGIYA

31. Odamda uchraydigan virus kasalliklarini aniqlang.

1) tamaki mazaikasi; 2) oqsil; 3) quturish;
4) gepatit; 5) kuydirgi; 6) qizilcha; 7) o‘lat;
8) polimiyelit; 9) ensefalit
A) 4, 5, 8, 9 B) 3, 4, 6, 8
C) 2, 3, 4, 5 D) 2, 4, 6, 7

32. Ayrish organi(a), mantiya pardasi(b) butun tanasi(c) kiprik bilan taminlagan hayvonlarni aniqlang.

A) a - perlovitsa; b - nerida; c - infizoriya
B) a - zuluk; b - baqachanoq; c - evgilena
C) a - nerida; b - dreysena; c - planariya
D) a - yomg’ir chuvalchangi; b - suv shillig’i;
c - nerida lichinkasi

33. Embrional rivojlanish davrida entoderma (a) va mezoderma (b) qavatlaridan hosil bo'ladigan aralash bezlarning mahsulotlarini aniqlang.

1) lipaza(yog’larni parchalaydi); 2) insulin;
3) testosteron; 4) amilaza; 5) timozin;
6) vazoprosin; 7) estrogen; 8) kortikosteroid
A) a - 2, 6; b - 3, 7 B) a - 1, 4; b - 7, 8
C) a - 1, 2, 4; b - 3, 7 D) a - 2, 4, 6; b - 5, 7

34. Sxemada odam qon aylanish sistemasining

katta va kichik qon aylanish doiralari aks
ettirilgan. Kichik qon aylanish doirasi bo‘ylab
qon harakati qaysi raqamlar bilan to‘g‘ri
ko‘rsatilgan?

A) 7, 8, 1, 5 B) 6, 2, 3, 4
C) 5, 6, 2, 3 D) 4, 7, 8, 1

35. Himoya rangi (a), maskirovka (b), mimikriya (c) kuzatiladigan hasharotlarni aniqlang.

A) a - odimchi qurt; b - chupchik;
c – glekonius
B) a - yashil chigritka; b - beshiktevratar;
c – belyanka
C) a - yashil bronza qo'ng'izi; b - chupchik;
c – oddiy ari
D) a - odimchi qurt; b - tillako'z; b - suvarak

36. Muskullar vazifalari to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.

Katta va kichik ko'krak muskullari……….?
A) a - nafas olishda ishtirok etadi.
B) a - boshni harakatlantirish.
C) a - qo'lni yelkadan harakatlantirish;
D) a - umurtqa pog'onasining bukilishida ishtirok etadi;

37. Gereford (a) va sigirquyruq (b) tanasi morfologik asosi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?

1) avtotrof hujayra;
2) hosil qiluvchi to’qima;
3) geterotrof hujayra;
4) nerv to’qima
A) a - 3; b - 1 B) a - 4; b - 2
C) a - 3; b - 2 D) a - 4; b - 1

38. Bug’uni yegan yo’lbars massasi 240 kg yetdi. Uning dastlabki massasi bug’u yegan oziqdan 20 kg ortiq bo’lgan. Bug’u qancha kg ga semirgan.

(bug’uni dastlabki massasi 180 kg teng.)
A) 10 kg B) 15 kg
C) 20 kg D) 25kg

39. Quyidagi diagrammada energetik almashinuv (I, II, III) bosqichlari davomida ATF tarkibida to’plangan energiya miqdori (kJ) ko’rsatilgan. Ushbu diagrammadan foydalanib gulukoza molekulalarining qancha qismi (%) chala (anerob) parchalanganini aniqlang?

A) 30 B) 40 C) 60 D) 70
40. DNK fragmenti haqida quyidagi jadvalda ma’lumotlar keltirilgan: G nukleotidlar soni T nukleotidlar sonidan 40 taga ko’p bo’lsa “y” ni qiymatini toping.

DNK Fragmenti	Nukleotidlar Soni	H bog’lar soni
A + T	X	520
G + S	Y

A) 160 B) 320 C) 240 D) 80

41. Otasi va onasidan har xil jinsiy xromosoma olgan organizmlarni juftlang.

1) gelekonius ♀; 2) ko’lbuqa ♂; 3) tiyin ♂;
4) vuyrok ♀; 5) lama ♀; 6) kanna ♂;
7) inkarziya ♂(parda qanotli); 8) kallima ♂;
9) belyanka ♀
A) 2, 4, 3, 5, 6 B) 2, 5, 7, 4
C) 1, 3, 6, 9 D) 4, 6, 7, 8

42. Romonov zotiga xos belgilarni aniqlang.

1) juni dag'al qil va tivitdan iborat;
2) juni bir xil uzunlikdagi tivitdan iborat;
3) qorako'l terili;
4) po'stinbob terili;
5) ko'richak uzumtasi juda uzun;
6) oshqozoni to'rt kamerali;
7) faqat uchinchi barmog'i yaxshi rivojlangan
A) 2, 4, 6 B) 2, 4, 7 C) 1, 4, 6 D) 4, 5

43. “Tur” atamasi qaysi olim tomonidan fanga kiritilgan.
A) 1953- yil S.Miller
B) Amerkalik biolog S.Rayt
C) Ingliz botanigi Djon Rey
D) Rus olimi A.N. Seversov

44. Cherkez(a) va chayir ajriq(b) qaysi oilaga mansub?

A) a - qoqidoshlar; b - sho’radoshlar
B) a - burchoqdoshlar; b - bug’doydoshlar
C) a - sho’xadoshlar; b - moychechakdoshlar;
D) a - sho’radoshlar; b - bug’doydoshlar

45. Dissimilasiya(a) va assimilatsiya(b) qaysi organoidda amalga oshadi?

1) ribosoma; 2) lizosoma; 3) endoplazmatik toʻr;
4) xloroplast; 5) mitaxondriya; 6) golji majmuasi
A) a - 3, 5; b - 1 , 2, 6 B) a - 2, 5; b - 1, 3, 4
C) a - 1, 2; b - 3, 4, 5 D) a - 1, 2, 5; b - 3, 6

46. Faqat oldingi(a), oldingi va orqa(b) hamda faqat orqa oyog’i(c) barmoqlari orasida parda tortilgan hayvonlarni ko’rsating.

1) yexidna; 2) urchuqsimon kaltakesak;
3) taqaburun; 4) o’rdakburun; 5) baqa; 6) aligator
A) a - 2; b - 3; c - 5 B) a - 4; b - 1; c - 5
C) a - 1; b - 2; c - 3 D) a - 3; b - 4; c - 6

47. Odamda sochining jingalak bo’l ishi silliqligi ustidan qisman dominantlik qiladi, shunung uchun geterazigotalar to’lqinsimon sochli bo’ladi. Gemofilya va daltonizim kasalliklari retsessiv gen kasalliklari bo’lib jinsiy X xromosomaga birikkan xolda irsiyalanadi. Bu genlar orasidagi masofa 40% ga teng. Silliq sochli, sog’lom yigit va ( otasi jingalak sochli daltonik, onasi silliq sochli gemofilik bo’lan) qizning nikoxidan to’lqinsimon sochli sochli sog’lom farzandlar tug’ulish extimolini aniqlang.

A) 30% B) 40%
C) 25% D) 37,5%
48. Suvda hamda quruqlikda yashovchilar kelib chiqqan(a), xilma-xil bo’lgan(b), turli tumanligi kamaygan(c) davirlarning aromorfozlarini juftlang?
A) a - tog’ayli baliqlar kelib chiqqan;
b - toshbaqa ajdodi rivojlangan;
c – arxepteriks rivojlangan;
B a - hashorotlar kelib chiqqan;
b - axrepteriks kelib chiqqan;
c - yo’ldoshli sutemizuvchilar kelib chiqqan;
C) a - suyakli baliqlar rivojlangan ;
b - ochiq urug’li o’simliklar kelib chiqqan;
c - sudralib yuruvchilar rivojlangan
D) a - ko’poyoqlilar rivojlangan;
b - tishli qushlar rivojlangan;
c - xaltali sutemizuvchilar rivojlangan

49. Yuragi ikki kamerali bo’lgan qaysi hayvonlar infraqizil nurlarni maxsus organlari yordamida sezish qobilyatiga ega, bu esa ularga tunda ov qilish imkoniyatini beradi.

A) kalmarlar B) elektr skatlar
C) shaqildoq ilonlar D) asalarilar

50. Shakli o‘zgargan yerosti novdaga ega bo‘lgan qiyshiq (a) va to‘g‘ri (b) gulli o‘simliklarni aniqlang.

A) a - shirinmiya; b - na'matak
B) a - beda; b - angishvonagul
C) a - gladiolus; b - lola
D) a - rayhon; b - boychechak

51. Nekton organizimlarni aniqlang.

1) kalmar; 2) delfin; 3) yonsuzar; 4) morj;
5) aktiniya; 6) ugor; 7) lansetnik; 8) latimeriya
A) 1, 3, 4, 7 B) 1, 2, 4, 7
C) 2, 5, 7, 8 D) 1, 4, 6, 8

52. Shimpanzeda gametagenez jarayonida ekvatsion (a) va reduksion (b) bo’linishdan so’ng xosil bo’lgan hu jayralardagi xromatidalar sonini aniqlang.

A) a – 24; b – 48 B) a – 48; b – 24
C) a – 24; b – 24 D) a – 48; b – 48

53. To’g’ri gulli o’simliklarni aniqlang.

1) partenasisus; 2) olg’i; 3) itqovun;
4) gledichiya; 5) baobab; 6) sachratqi;
7) suvarov piyoz; 8) tobulg’i; 9) o’sma;
10) donasho’r; 11) tamaki; 12) topinambur
A) 1, 2, 3, 5, 6, 8 B) 2, 3, 4, 7, 8, 9
C) 3, 6, 7, 10, 11 D) 1, 5, 3, 7, 8, 12

54. Quyida keltirilgan tuzilmalar xususiyatlari to'g'ri ko'rsatilgan javobni aniqlang.