Dtm-2023 ona tili

a) rezus omil; b) geparin.
1) qonning tomirlarda ivishiga to'sqinlik qiladi;
2) avloddan avlodga irsiy o'tadi; 3) qonning ivishida muhim ahamiyatga ega; 4) odam hayoti davomida o'zgarmaydi; 5) eritrotsitlar tarkibida uchraydi; 6) jigarda ishlab chiqariladi;
7) mikroblar ajratadigan zaharli moddalarni parchalab neytrallaydi.
A) a - 1, 4; b - 3, 6 B) a - 2, 5; b - 1, 6
C) a - 2, 4; b - 1, 7 D) a - 4, 5; b - 3, 5

55. Javdar hujayrasida kuzatilmaydigan moddalar almashinuvi jarayonlarini aniqlang.

1) glikogen moddasining glukozagacha parchalanishi; 2) glukoza molekulasining anaerob sharoitda parchalanishi; 3) azot asoslaridan nukleotidlar hosil bo'lishi; 4) tashqi muhitdan qabul qilingan oqsillarning aminokislotalarga parchalanishi; 5) yorug'lik energiyasidan foydalanib ATF molekulasi hosil bo'lishi
A) 1, 2 B) 1, 4 C) 2, 3 D) 2, 5

56. Diafragmasi rivojlangan hayvonlarni aniqlang.

A) kurapatka, suvkesar, sorisor
B) gornostay, vidra, kabarga
C) sargan, gambuzya, semga
D) iguana, salamandra, plakaxolis

57. Gistidin (a) va guanin (b) ga mos keluvchi belgilarni toping.

1) halqali aminokislota; 2) purin asosi;
3) pirimidin asosi; 4) asiklik aminokislota;
5) translyatsiyada ishtirok etadi; 6) DNK da sitozin bilan uchta vodorod bog’lari orqali birikadi; 7) oqsilda peptid bog’ hosil qilib birikadi.
A) a - 3, 6; b - 1, 5, 7 B) a - 4, 5; b - 3, 6
C) a - 1, 5, 7; b - 2, 5, 6 D) a - 1, 3, 7; b - 2, 6

58. Urg'ochisi geterogametali sovuqqonli (a) va issiqqonli (b) hayvonlarda gastrulatsiya qanday yo'nalishda amalga oshadi?

1) hujayralar migratsiyasi; 2) blastulaning botib kirishi; 3) qat-qat joylashuvi; 4) o‘sib kirishi
A) a - 1; b – 2 B) a - 3; b - 4
C) a - 2; b – 3 D) a - 3; b - 3

59. Odam bosh miyasining qaysi qismlari odam tana haroratini doimiyligini –(a), ko’rish eshitish va chamalash reflikslarini - (b) boshqaradi?

A) a - uzunchoq miya; b- oraliq miya
B) a – oraliq miya; b- o’rta miya
C) a – o’rta miya; b- oraliq miya
D) a - Varoliyev ko’prigi.; b- miyacha
60. Changchisi gulkosasidan ikki marta ko’p o’simliklarni aniqlang.
A) burchoq, suli, yeryong’oq
B) bo’ritaroq, kanop, baobab
C) olg’i, boychechak, nargiz
D) yantoq, oksitrops, soya


KIMYO

61. Germaniy atomida nechta p elektron mavjud?

A) 2 B) 8 C) 12 D) 14
62. Quyidagi idishda 440 gramm gaz (n.sh.da) borligi ma’lum bo`lsa, X elementni aniqlang.

A) CH₄ B) SiH₄ C) CF₄ D) CCl₄
63. Quyidagi jadvaldagi x, y, z larni ularning qiymatlari qanday kattalik ega bo`lishi to`g`ri izohlangan javobni toping.

№	Modda massasi (g)	Modda hajmi (l)	Modda zichligi (g/l)
1	42	30	x
2	30	60	y
3	72	60	z

A) x>y>z B) z>y>x
C) y

64. Venn diagrammasi asosida moddalarning o‘ziga xos va umumiy xususiyatlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping

a) ishqorlar bilan ta’sirlashmaydi, kislotalar bilan ta’sirlashadi.
b) ishqorlar bilan ta’sirlashadi, kislotalar bilan ta’sirlashmaydi;
c) ishqorlar bilan ham, kislotalar bilan ham ta’sirlashadi
d) oddiy sharoitda is gazi bilan ta’sirlashmaydi
A) I c; II b; III a B) I c; II b; III d
C) I c; II a; III d D) I b; II c; III d

65. Moslang.

1) BaO; 2) ZnO; 3) CaO; 4) Al₂O₃; 5) P₂O₅; 6) CO₂;
7) SO₃; 8) K₂O.
A) a–1,3,8; b–5,6,7; c–2,4
B) a–4,5,6,7; b–1,2,5,6,7; c–2,4
C) a–5,6,7; b–1,3,5,7,8; c–2,4
D) a–2,5,6; b–1,3,7,8; c–2,4

66. Quyidagi zarrachalardan qaysi biri musbat zaryadga ega?

A) d B) x C) z D) y

67. Quyidagi reaksiyani qanoatlantiradigan galogenidni aniqlang.

A) PCl₃ B) PCl₅ C) SCl₆ D) SCl₄

68. 200 g 29,8% li HCl eritmasiga necha natriy karbonat tuzi qo`shilganda, hosil bo`lgan eritmadagi kislotaning massa ulushi 10% ga teng bo`ladi?

A) 21,2 B) 53 C) 42,4 D) 26,5
69. CH₄, O₂ va H₂ dan iborat aralashmada metanning hajmiy ulushi vodorodnikidan 2 marta katta, kislorodning hajmiy ulushini metanning hajmiy ulushiga teng. Aralashmadagi vodorodning massa ulushini (%) aniqlang.
A) 2 B) 4 C) 1 D) 6
70. 3 mol kalsiy xlorid va 1 mol kaliy fosfat tuzlari bo`lgan eritmalar aralashtirildi. Hosil bo`lgan eritmada qaysi ion miqdori ko`p bo`ladi. (α=100%)
A) K⁺ B) Cl⁻ C) PO₄⁻³ D) Ca⁺²

71. Sulfat kislotaning 725 g (p=1,25 g/ml) 5M li eritmasiga necha gramm SO₃ (n.sh.) shimdirilganda 50% li sulfat kislota eritmasi hosil bo`ladi?

A) 216 B) 162 C) 90 D) 108
72. 0,01 mol X₄[Y(CN)₆] ning massasi 3,07 g ga, 0,02 mol X₃[Y(CN)₆] ning massasi esa 5,68 g ga teng bo`lsa, 0,01 mol YBr₃ massasini aniqlang.
A) 2,92 B) 2,96 C) 2,99 D) 2,95
73. Quyidagi yadro reaksiyasidagi “z” ning qiymatini aniqlang. (E va U o`zaro izoton)

A) 86 B) 88 C) 94 D) 90

74. Qaysi holatda 2 ta suvda eruvchan, 2 ta suvda erimaydigan tuzlar qatori keltirilgan?

A) Na₂SO₄; K₂SO₄; BaCO₃; CaCO₃
B) BaSO₄; K₂SO₄; BaCO₃; CaCO₃
C) K₂SO₄; CaSO₄; BaCO₃; CaCl₂
D) CuS; K₂S; BaSO₄; Ca₃(PO₄)₂

75. Diagrammaning qaysi holatida keltirilgan tuzlar suvda yaxshi eriydi?

A) b B) d C) a D) c

76. 200 ml 0,1 molyarli kaliy dixromat eritmasi necha ml 0,3 molyarli temir (II) sulfat eritmasini (sulfat kislota ishtirokida) temir (III) sulfatga qadar oksidlay oladi?

A) 600 B) 200 C) 100 D) 400

77. Qaysi birikmalarni 1 moldan olinsa, ular tarkibidagi atomlar soni o`zaro teng bo`ladi?

1) magnetit; 2) pirit; 3) gematit; 4) siderit.
A) 1,2 B) 2,3 C) 3,4 D) 1,4

78. Ekvimolyar nisbatda olingan etilen glikol va vodorod xloriddan iborat 0,4 mol aralashmadagi moddalarning o`zaro reaksiyasidan necha (g) organik birikma hosil bo`ladi?

A) 16,1 B) 13,2 C) 32,2 D) 26,4

79. Quyidagi birikma uchun mos keluvchi nomlarni aniqlang.

1) butanal; 2) butanol; 3) butanon; 4) etiletanal; 5) metilpropanal; 6) metiletilketon
A) 1,2 B) 3,6 C) 3,4 D) 5,6

80. Oltingugurt ionlari haqidagi to`g`ri hukmni aniqlang.

A) S⁺² faqat qaytaruvchi xossani namoyon qiladi
B) S^–2 faqat oksidlovchi xossani namoyon qiladi
C) S⁺⁶ ham oksidlovchi ham, qaytaruvchi xossani namoyon qiladi
D) S⁺⁴ ham oksidlovchi, ham qaytaruvchi xossani namoyon qiladi

81. Tarkibida 0,2 mol tuzi bo`lgan 123,3 g NaCl eritmasidagi tuzni necha faradey tok bilan to`liq elektroliz qilinganda 80 g 10% li NaOH eritmasi hosil bo`ladi.

A) 5,4 B) 3,8 C) 2,1 D) 4,2

82. Ruxning xlorid kislota 50°C dagi erish tezligi 0,2 mol/min ga teng, 75°C dagi ruxning kislota erish tezligini aniqlang. (γ=4)

A) 2 B) 6,4 C) 9,6 D) 12,8
83. Qaysi qatorda keltirilgan barcha birikmalar gidrolizga uchraydi?
A) kalsiy gidrid, kaliy gidroksid, kaliy sulfid
B) natriy sulfat, magniy nitrid, sirka kislota
C) metilasetat, kaliy gidrid, alyuminiy sulfid
D) kalsiy karbonat, litiy nitrid, etilasetat

84. Noma’lum alkanning 0,2 mol miqdori yonishidan hosil bo`lgan gaz mo`l miqdordagi so`ndirilgan oxak eritmasidan o`tkazilganda 40 g cho`kma hosil bo`ldi. Dastlabki alkanni aniqlang.

A) butan B) metan
C) etan D) oktan
85. Modeli keltirilgan quyidagi efir tarkibidagi bog`lanishda ishtirok etgan gibrid elektronlar sonini aniqlang.

A) 8 B) 10 C) 12 D) 14

86. Har qanday elementning proton soni uning davriy sistemadagi tartib raqamiga tengligini aniqlagan olim?

A) E.Rezerford B) D.Mozli
C) J.Tomson D) J.Chedvik

87. Qaysi modda eritmasi qizdirilganda erigan modda eruvchanligi ortmaydi aksincha, kamayadi?

A) natriy xlorid B) kaliy gidroksid
C) ammoniy gidroksid D) shakar

88. Glukozaga yangi tayyorlangan mis (II) gidroksid eritmasi ta’sir ettirilganda 28,8 g cho`kma tushdi. Dastlabki uglevod massasini (g) aniqlang.

A) 36 B) 18 C) 27 D) 9
89. H₂SO₄•0,5SO₃ tarkibli necha gramm oleumni 100% li sulfat kislotaga aylantirish uchun 18 g suv sarf bo`ladi?
A) 138 B) 276 C) 147 D) 394
90. Keltirilgan tartibni amalga oshirish uchun kerak bo`ladigan A va D moddalarni aniqlang.
CH₄ CH₃Cl CH₃CH₃ CH₃CH₂Cl CH₃CH₂OH
A) A–natriy; D–xlor
B) A–HCl; D–KOH spirtli
C) A–Cl₂; D–KOH suvli
D) A–Cl₂; D–Cu(OH)₂