Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik
Download 2.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Dunyo dinlari tarixi. 10-sinf (2017, Z.Islomov, D.Rahimjonov)
- Bu sahifa navigatsiya:
- MUQADDAS MANBALARI VA MAROSIMLARI
- TARIXGA NAZAR
|
XRISTIANLIK TA’LIMOTI
11–12-§ FAOLLASHTIRISH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 1. Xristianlik dinining dunyo bo‘ylab tarqalishi xaritasini chizing. 2. Xristianlik dastlab qaysi hududlarda tarqalgan? 3. Uning jahon diniga aylanishidagi tarixiy shart-sharoitlarni aniqlang. 4. Xristianlikda dastlabki bo‘linish qachon sodir bo‘lgan, uning tarixiy sabablari nimada edi? MUQADDAS MANBALARI VA MAROSIMLARI Xristianlikning muqaddas manbayi «Qadimgi Ahd» va «Yangi Ahd» deb nomlanuvchi ikki bo‘limdan tarkib topgan «Bibliya» (yunoncha — «kitoblar») hisoblanadi. «Qadimgi Ahd» «Tavrot», «Zabur» va boshqa bir ne- cha kitob va madhiyalarni o‘z ichiga olib, umumiy hi- sobda 39 kitob, ya’ni bo‘limdan iborat. «Bibliya»da qayd etilishicha, Iso Masih o‘z da’vat- larida xalqni yaqinlashib kelayotgan oxirzamondan ogohlantirish uchun Xudo tomonidan yuborilganini ta’kidlaydi. Gunohlardan tiyilib, tavba qilish va to‘g‘ri yo‘lga kirishga chaqiradi. U turli mo’jizalar ko‘rsatib, odamlarni davolaydi. Milodning IV asridan boshlab xristianlik cherkovi oliy tabaqa ruhoniylarni vaqti-vaqti bilan Butun Jahon Milodiy 313-yilda imperator Konstantin yepiskoplarga Isoning o‘gitlarini to‘plash va kitob holiga keltirishni buyurdi. Kitob holi- dagi xristianlik tarixi yoritilgan «Yangi Ahd» Konstantin vafotidan so‘ng Karfagen yig‘inida tasdiqlandi. «Bibliya» 56 Soborlariga yig‘ib turadi. Bunday yig‘ilishlarda diniy ta’limot tizimi ishlab chiqildi va tasdiqlandi. Xristian- likdagi qonunchilik me’yorlari va ibodatlarni olib borish qoidalari shakllandi, bid’atga qarshi kurashish usullari belgilandi. Xristianlik ta’limotiga binoan qator marosimlarda Muqaddas Ruh ishtirok etadi va aynan shu sababli ular sirli deb ataladi. Bunday marosimlarga cho‘qintirish (xristianlik diniga kiritish), yevxaristiya (non va vino ta- maddi qilish), ruhoniylik unvonini berish, tavba qilish, miro surtish, yeley moyi surtish, nikoh kiradi. Ilk Butun Jahon Sobori 325yil Nikeya shahrida o‘tkazilib, unda e’tiqod timsoli deb nomlangan xristianlik ta’limoti asosini tashkil etuvchi bosh aqidalar majmuasi qabul qilingan. Muqaddas kitob Muqaddas rivoyatlar (Papalar maktublari va xristian soborlarining qarorlari) bilan to‘ldirilgan. G‘arbiy Rimning qulashi TARIXGA NAZAR G‘arbiy Rim Imperiyasi qulagach (476-yilda), Rimdagi dunyoviy hokimi- yat cherkovning qo‘liga o‘tdi. Xuddi shu vaqtdan boshlab Rim yepiskopi Rim Papasi unvonini oldi. Imperiyaning sharqiy qismi Vizantiyada esa kuchli imperator hokimiya- tining saqlanib qolganligi sababli cherkov imperatorga bo‘ysundirildi. Na- tijada Rim cherkovi Konstantinopol cherkovini o‘ziga bo‘ysundira olmadi. Xristian cherkovining katolik va pravoslav cherkovlariga ajralib ketishi Rim Papasi va Konstantinopol patriarxining xristian olamida yetakchilik uchun olib borgan raqobati oqibatida yuz berdi. |
