Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik

MURID – (arab. «xohlovchi») so‘fiylik yo‘liga kirib, murshidga qo‘l bergan 
shogird.
MURSHID — (arab. — yo‘l ko‘rsatuvchi) tasavvufda tariqat odoblaridan 
saboq beruvchi pir, shayx va ustoz. Tasavvuf yo‘nalishining oliy rahnamosi.
MUTAKALLIM – kalom ilmi bilan shug‘ullangan olimlar.
OXIRAT – (arab. — boshqa, oxirgi, ikkinchi) bu dunyo oxiriga yetganidan 
keyin barcha qayta tirilib, qilgan amallariga yarasha mukofot yoki jazo ola-
digan ikkinchi hayot.
SHABBAT – yahudiylarda shanba kunining nomlanishi.
SO‘FIY – tariqatga mansub shaxs, murid.
SURA (arab. — yuqorilik, balandlik, devor) — boshlanish, tugallanish va 
nomlarga ega kamida uch oyatdan iborat Qur’on qismlariga nisbatan qo‘lla-
niladi.
VATIKAN – Rim katolik cherkovining diniy-ma’muriy markazi. Ayni paytda, 
Papaning rasmiy qarorgohi sanaladi. Shuningdek, u Italiya poytaxti Rim 
shahrida joylashgan teokratik shahar-davlatdir.
VIJDON ERKINLIGI – diniy e’tiqod erkinligi, mamlakat fuqarolarining 
muayyan dinga e’tiqod qilish yoki hech qanday dinga e’tiqod qilmaslik er-
kinligini anglatadi. Bularning barchasi demokratik davlatlarning konstitut-
siyalarida inson huquqlari to‘g‘risida Birlashgan Millatlar Tashkiloti qabul 
qilgan Umumjahon deklaratsiyasi asosida o‘z ifodasini topgan.
YEPARXIYA (yun. ἐπαρχία — «viloyat») – xristian cherkovida yepiskop 
(arxierey) boshchiligidagi ma’muriy-hududiy bo‘linma.
YIG‘I DEVORI – Quddus shahrida joylashgan, 70 yilda rimliklar tomonidan 
vayron qilinganidan keyin Ikkinchi Ibodatxonaning 485 metr uzunlikdagi 
saqlanib qolgan bir qismi. Yahudiylarning muqaddas ziyoratgoh joyi.

---

142
Mundarija
So‘zboshi............................................................................................................ 3
1-§. Dinning jamiyatdagi o‘rni va vazifalari ...................................................... 5
2-§. Fan va din ................................................................................................... 9
3–4-§. Dinning paydo bo‘lishi va shakllari ...................................................... 13
5-§. Yahudiylik ................................................................................................. 20
6–7-§. Yahudiylik marosimlari va oqimlari ..................................................... 26
8-§. Buddaviylik .............................................................................................. 37
9-§. Buddaviylik ta’limoti ............................................................................... 42
10-§. Xristianlik ............................................................................................... 48
11–12-§. Xristianlik ta’limoti .......................................................................... 55
13-§. Markaziy Osiyoda islom ......................................................................... 62
14-§. Islomdagi mazhablar va aqidaviy ta’limotlar ......................................... 66
15-§. Tasavvuf va tariqatlar ............................................................................. 72
16-§. O‘zbekistonda diniy bag‘rikenglik va ijtimoiy barqarorlik .................... 77
17–18-§. Yurtimiz mutafakkirlarining jahon ilm-fan rivojiga qo‘shgan hissasi .... 82
19-§. Din va «ommaviy madaniyat» ................................................................ 91
20-§. Ksenofobiya va din ................................................................................. 96
21-§. Dunyo dinlarida tinchlik g‘oyasi .......................................................... 100
22-§. Missionerlik — yoshlar kelajagiga tahdid ............................................ 105
23-§. «Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida»gi Qonunning 
mazmun-mohiyati .....................................................................................111
24-§. O‘zbekistonning din niqobidagi ekstremizm va terrorizmga qarshi 
kurashdagi o‘rni ....................................................................................... 116
25-§. Kibermakonda din va axborot iste’moli madaniyati ............................ 123
26-§. Dinlarda hayot qadri ............................................................................. 128
27-§. Dunyoviylik — dahriylik emas ............................................................ 133
Diniy atamalarning izohli lug‘ati ................................................................... 139

---

Zohidjon Mahmudovich ISLOMOV,
Durbek Obidjonovich RAHIMJONOV,
Jasur Xotamjonovich NAJMIDDINOV
Metodist
Nargiza Kamaritdinovna Ismatova
O‘quv nashri