Dunyo okeani haqinda umumiy malumot I. I. Dunyo okeaniga umumiy tabiiy geografik ta’rifi

Chiqindi suvlarni tozalash usullari. Chiqindi suvlarni tozalash usullarini mexanik, kimyoviy, fizik -kimyoviy va biologiklarga bo'lish mumkin. Ular birgalikda ishlatilganda oqava suvlarni tozalash va utilizatsiya qilish usuli kombinatsiyalangan deb ataladi. U yoki bu usulni har bir aniq holatda qo'llash ifloslanish tabiati va ifloslanishlarning zararli darajasi bilan belgilanadi.
Fizik -kimyoviy usullardan elektr impulsli zararsizlantirish va qo'shimcha ishlov berish usulini ta'kidlash kerak, bu xlorlashni butunlay istisno qiladi. Tozalangan oqava suvlar ultratovush va ozon yordamida yana tozalanadi.
Mexanik usulning mohiyati shundan iboratki, 60-75% gacha mexanik aralashmalar oqava suvlardan cho'kma va filtrlash orqali chiqariladi. Mexanik tozalash usulini qo'llaganda oqava suvlar erimagan to'xtatilgan qattiq moddalardan tozalanadi.
Bu usulning kamchiliklaridan biri shundaki, suv erigan organik ifloslantiruvchi moddalardan tozalanmaydi. Shuning uchun mexanik tozalash inshootlari (cho'kindi tanklar, qum tuzoqlari, panjara va elaklar) ko'pincha biologik tozalashdan oldingi dastlabki bosqich hisoblanadi.
Kimyoviy usul. Chiqindi suvlarni tozalash usuli erigan aralashmalarni qattiq erimaydigan holatga o'tkazadigan turli reagentlardan foydalanishga asoslangan. Bundan tashqari, bu moddalarning cho'kishi sodir bo'ladi. Ammo shuni ham inobatga olmaslik kerakki, ishlatilgan reaktivlar ancha qimmatga tushadi, bundan tashqari, ularning aniq dozasini kuzatish kerak. Bu usul asosan sanoat chiqindi suvlarini tozalashda ishlatiladi.
1954 yilda Londonda dengiz atrofini neft ifloslanishidan himoya qilish bo'yicha muvofiqlashtirilgan harakatlarni ishlab chiqish maqsadida xalqaro konferentsiya o'tkazildi. Bu davlatlarning bu sohadagi majburiyatlarini belgilovchi konventsiya qabul qildi. Keyinchalik, 1958 yilda Jenevada yana to'rtta hujjat qabul qilindi: ochiq dengizlar, hududiy dengiz va qo'shni zonada, qit'a shelfida, baliq ovlash va dengizning tirik resurslarini himoya qilish to'g'risida. Bu konventsiyalar dengiz qonunining tamoyillari va normalarini qonuniylashtirdi. Ular har bir mamlakatni dengiz muhitini neft, radio chiqindilari va boshqa zararli moddalar bilan ifloslanishini taqiqlovchi qonunlarni ishlab chiqish va qabul qilishga majbur qilishdi. 1973 yilda Londonda bo'lib o'tgan konferentsiyada kemalardan ifloslanishni oldini olish bo'yicha hujjatlar qabul qilindi. Qabul qilingan konventsiyaga ko'ra, har bir kema sertifikatga ega bo'lishi kerak - korpus, mexanizmlar va boshqa asbob -uskunalar yaxshi holatda ekanligi va dengizga zarar etkazmasligi haqidagi sertifikat. Portga kirishda sertifikatlarga muvofiqligi inspeksiya tomonidan tekshiriladi. Tankerlardan yog'li suvni to'kish taqiqlanadi, ulardan barcha chiqindilar faqat quruqlikdagi qabul punktlariga chiqarilishi kerak. Kema oqava suvlarini, shu jumladan maishiy chiqindi suvlarni tozalash va zararsizlantirish uchun elektrokimyoviy qurilmalar yaratilgan. Rossiya Fanlar Akademiyasi Okeanologiya instituti dengiz tankerlarini tozalash uchun emulsiya usulini ishlab chiqdi, bu suv maydoniga neft kirishini butunlay istisno qiladi. Bu kir yuvish suviga bir nechta sirt faol moddalarni (ML preparati) qo'shishdan iborat bo'lib, bu ifloslangan suv yoki yog 'qoldiqlarini tashlamasdan kemaning o'zida tozalash imkonini beradi, keyinchalik uni qayta ishlatish mumkin. Har bir tankerdan 300 tonnagacha yog'ni yuvish mumkin¹⁹.
XX asrning 70-yillaridan boshlab 150 dan ortiq mamlakatlarni birlashtirgan, dengiz va okeanlar suvlarini muhofaza qilishni taʼminlovchi turli mintaqaviy dasturlar faoliyat koʻrsatmoqda. 1982 yilda BMT konferentsiyasida dengiz huquqi bo'yicha konventsiya qabul qilindi. U:

• 
  Jahon okeani suvlaridan foydalanishni tartibga soladi;
  
• 
  uning tabiiy resurslarini muhofaza qilish mexanizmini tartibga soladi;
  
• 
  atrof-muhitni muhofaza qilish va jahon okeani suvlarining ifloslanishiga qarshi kurashda xalqaro hamkorlikni tartibga soladi.
  

Okeanlarning ifloslanishi muammosini hal qilish uchun 1992 yilda Atlantika va Qora dengiz suvlarini muhofaza qilish va tozalash ishlarini tartibga soluvchi konventsiyalar qabul qilindi.
Xulosa
Menga berilgan mavzu Dunyo Okeani bo'lib, men bu mavzudan Dunyo Okeani bo'yicha ko'plab ma’lumotlarga ega bo'ldim. Dunyo Okeanini o’rganish bu masalalarning biri bólib hisoblanadi. Sababi Dunyo Okeani bu yer yuzini aylanib oqadigan uning ta'siri Butun yer shariga ta'sir etadi. Agar Okean oqishdan to'xtasa yer yuzida tirikchilik to'xtaydi. O'sha sababdan Dunyo Okeanini o’rganish hammamiz uchin muhim masala bo'lib hisoblanadi. Biz bu mavzudan quyidagi ma’lumotlarga ega bo'ldik.
Okean bir nechtaga bo'linishi shartlidir, ular bir -biri bilan bog'langan va ular yagona Dunyo Okeanini tashkil etishadi. Dunyo Okeanining kichik okeanga bo'lib ko'rsatilishiga sabab bu okean orasidagi qit'a va materiklar, arxipelaglar hamda suvlar oqimlari mavjudligidir ; bular okean orasidagi chegara, deb tushuniladi. Okean o'zlar navbatida dengiz, qo'ltiq, qo'ltiq kabi kichikroq suv havzalariga ajratiladi.
Biroq barcha suv havzalari ham Dunyo Okeaniga ulanmagan, masalan, Kaspiy dengizi va Orol dengizi. Dunyo Okeani yer yuzining 71% ni egallaydi. Uning maydoni 361 mln km kv. Dunyo Okeani atamasini ilm-fanga rus olimi Y. M. Shokalskiy 1917-jili fanga kiritgan. Yer sharining ko’p qismini suvlar bilan qoplangan. U yer yuzining biror kishiga yaqin odamlari, klimati, xalq xójaligidagi mosuvo ahamiyatli bo'lib hisoblanadi. Dunyo Okeanining suvlarining asosiy xossasi uning sho'rligi. Agar suvlar tarkibinda tuz 1 litr suvlarda 1 gramm kam bo'lsa chuchuk suvlar, ortiq bo'lsa sho'r suvlar deb ataladi. Dunyo Okeanining sho'rligi o'rtacha 35 promille. Biroq bu ko’rsatkich Okeanning barcha qismida bir xil emas, har joyda har xil. Biz bu mavzudan shu kabi ko'plab ma’lumotlarga va tushunchalarga ega bo'ldik.