Morfologik tasnif tillarning tuzilish tomonidan o'xshash-ligiga asoslanadi. Bu tasnifga ko'ra tillar ikki turga ajratiladi:
1. Qo'shimchali (affiksli) tillar. Bunday tillarda nutqdagiso'zlar bir-biri bilan turli qo'shimchalar orqali beriladi. Bu tillarham o'z navbatida yana ikki guruhga bo'linadi:
Agglutinativ tillar. Ushbu guruhga turkiy, fin-ugor, dravid.yunon, manjur tillari kiradi va ularning xususiyati shundaki,qo'shimchalar o'zak yoki negizga qo'shiladi. Masalan, o'zbektilidagi suv so'ziga turli qo'shimchalar qo'shganda ham uningshakli o'zgarmaydi. Masalan, suvchi, suvla, suvsiz kabi va hokazo.
Flektiv tillar. Bu guruhga hind-yevropa, son tillari kiradi,ularda so'z yasash va turlash so'z tarkibidagi undoshlarnio'zgartirish yo'li bilan amalga oshiriladi.
2. Qo'shimchasiz tillar. Bu guruhga amorf va polisintetiktillar kiradi.
Amorf tillarga xitoy, tay, birma kabi tillar kiradi. Bu tillardama'no so'z tartibi ohang va urg'u bilan beriladi.
Polisintetik tillar - Amerika hindilari. chukot, korik kabitillar kiradi. Gap bir so'z shaklida ifodalanadi.
III. Geneologik tasnif. Bu tasnifga ko'ra tillar quyidagioilalarga bo'linadi. 1) hind-yevropa; 2) xom-som; 3) kavkaz-iberiy; 4) ugor-fin; 5) xitoy-tibet; 6) oltoy; 7) dravid; 8)indonezkabi til oilalaridan iborat.
Shulardan oltoy tillari oilasi ikki guruhga bo'linadi: 1) turkiy tillar; 2) mo'g'ul-manjur tillari. Turkiy tillarga o'zbek, qozoq, qirg'iz, turkman, qoraqalpoq, uyg'ur, ozarbayjon tillari kiradi. Ammo hozirgi vaqtda tarixi o'rganilib, bir-biri bilan qarindosh ekanligi aniqlangan tillar oilasi quyidagilardan iborat deb qaraladi.
Hind-yevropa tillari oilasi: bunda hind, eron, slavyan,boltiq, german, kelt, yunon, alban, ahman kabi til guruhlari kiradi.
Xom som tillari oilasi: abxaz, abazin, adigey, kabardin-cherkas, chechen, ingush, avar, dargin, lazgin, lak, gruzin kabi tillardan iborat.Ugor-jin tillari oilasi turkumiga: ugofm, venger, (mojar),mansi, xanti, eston, komi-nermyak, komi-ziryan, udmurd, marikabi tillar kiradi.
Oltoy tillari oilasiga: ozarbayjon, turk, turkman, o'zbek,qozoq qirg'iz, tatar, boshqird, uyg'ur, chuvash, yoqut, qoraqalpoq,tuva, qumiq; mo'g'ul-manjur guruhiga esa mo'g'ul, buryat,qalmiq, tugus, evan, nanay, udey kabi bir qancha tillar mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |