Dunyoni estetik idrok etishning mohiyati Estetikaning zamonaviy yondashuvlari Estetik tarbiyada ijodning o‘rni

Inson go‘zalligi va uning amaliy jihatlari.Insonning tashqi va ichki dunyosi, jismoniy hamda ma’naviy xususiyatlarining uyg‘unligi asosida namoyon bo‘ladigan go‘zal qiyofasi, uning ham jismoniy, ham ma’naviy barkamolligi bilan belgilanadi va ushbu masala qadimdan san’at asarlarida va falsafiy tafakkur tarixida o‘z aksini topib kelgan. Masalan, qadimgi Misrda insonning bo‘yi, ko‘rinishi va geometrik proportsiyalari doimo bir hil qiyofada va o‘lchamlarda hatto marom-ritmda ifodalangan. Uning asosiy sababi qadimgi misrliklar jamiyatning o‘zgarishni istamagan va shuning bilan yer yuzida doimiylik, mangulikni yaratmoqchi bo‘lganlar. Qadimgi Yunonlarning “kalokogatiya” tushunchasida yunonlar inson tanasining go‘zalligini uning ruhiyati, ma’naviyati, inson shaxsining kamoloti va idealining uyg‘unligi barobarida ko‘rganlar. Suqrot axloqshunoslik va estetikaning, axloq va go‘zallikning uzviy aloqasini ta’kidlab ko‘rsatadi. Uning ideali –ma’nan va jisman go‘zal inson. U insonni san’atning asosiy obyekti sifatida qaraydi, san’atning estetik va axloqiy mezonlari masalasini o‘rtaga tashlaydi.
Ma’lumki, Zevs, Appalon, Afina, Afrodita, Dinonis Ares, Poseydon kabi ma’budlar teatr san’atida arxitektura-me’morchilikda va ayniqsa, haykaltaroshlik va musavvirlikda tasvirlanib, ularga ibodat va qurbonlik qilingan. Usta Praksitel Knid orolida Afrodita haykalini, usta Fidiy boshqa ko‘p ma’budlarning haykallarini yasaganlar. Ular ma’budlarni qanchalik go‘zal yasasalar ularga yanada ko‘proq sajda qilinardi.
Go‘zallik — bu qisqa muddat hokimlik qiladigan qirolichadir - deydi Suqrot,- lekin san’at shu go‘zallikni manguga aylantirishi mumkin.
Biz yuqorida inson jismining vizual tasviriga to‘xtadik, endi uning ruhiyat bilan uyg‘unligiga to‘xtalamiz.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27